Reklama

SCHILLER

Leon, właśc. L. Schiller de Schildenfeld (1887-1954)

Reklama

reżyser i dyr. teatrów (Warszawa, Lwów, Łódź), krytyk i historyk teatru, pedagog; debiutował jako eseista 1908 w "The Mask" E.G. Craiga, jako reżyser - 1917; do 1938 zrealizował 100 przedstawień w 7 miastach; 1941 więziony krótko w Auschwitz, 1942-43 organizował przedstawienia w Henrykowie pod Warszawą (Pastorałka; Gody weselne; Wielkanoc), współpracownik konspiracyjnych struktur teatralnych; po powstaniu w-wskim w oflagu w Murnau, gdzie zorganizował teatr obozowy; 1945 w Lingen zał. objazdowy Teatr Ludowy im. Bogusławskiego (m.in. Kram z piosenkami), z którym 1946 przybył do Łodzi; 1953 inscenizacja Halki w Operze W-wskiej była jego ostatnią pracą reżyserską. Był mistrzem lub punktem odniesienia dla wielu pokoleń ludzi teatru, dla większości reżyserów, tworzących po II woj. świat. - także bezpośrednim wychowawcą: od 1933 kierował wydziałem reżyserskim PIST, przekształconym 1946 z jego inicjatywy w PWST (początkowo w Łodzi, od 1949 w Warszawie), której był rektorem 1946-50; od 1950 prezes SPATiF-u i kierownik Sekcji Teatru Państwowego Inst. Sztuki PAN; 1947-49 red. nacz. miesięcznika ; 1952 zał. i do śmierci prowadził kwartalnik . Najważniejsze dokonania S. przypadły na dwudziestolecie międzywojenne; niezwykła osobowość, ogromna energia i erudycja - pozwoliły mu adaptować nowe, często przeciwstawne prądy w sztuce teatru (m.in. idee Craiga, Stanisławskiego, Reinhardta, Meyerholda, ekspresjonizm niem., kabaret, teatr poetycki i polit., wodewil i in.), łączyć tradycję z nowatorstwem, co zadecydowało nie tylko o niezwykłej różnorodności jego przedstawień, ale i o włączeniu teatru pol. w przemiany XX-wiecznego teatru oraz nadaniu mu rangi europejskiej. W połowie lat 20. S. wyodrębnił w swej twórczości trzy nurty, konsekwentnie rozwijane w późniejszych latach: 1. teatr monumentalny - wielkie inscenizacje dzieł romantyków oraz Wyspiańskiego, Micińskiego, Żeromskiego, Bogusławskiego (m.in. Warszawa 1927 - Samuel Zborowski J. Słowackiego; Poznań 1928 - Ksiądz Marek J. Słowackiego; Lwów 1930, Warszawa 1935, Łódź 1939 - Kordian J. Słowackiego; Lwów 1932 - Sen srebrny Salomei J. Słowackiego; Lwów 1932, Wilno 1933, Warszawa 1934, Sofia 1937 - Dziady A. Mickiewicza; Łódź 1938 - Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego), do tego nurtu można też zaliczyć niektóre inscenizacje szekspirowskie; 2. Zeittheater (teatr "swojego czasu") - seria przedstawień, gł. z lat 1929-34, w których S. potęgował środkami inscenizacyjnymi drastyczną wymowę polit. i obyczajową tekstów (m.in. Warszawa 1929 - Opera za trzy grosze, Brecht; Łódź 1929, Lwów 1930 - adaptacje Dzielnego wojaka Szwejka Haška; Łódź 1930 - Cjankali, ; Lwów i Łódź 1932, Warszawa 1933 - Krzyczcie, Chiny, Trietiakow; Warszawa 1932 - Kapitan z Köpenick, Zuckmayer); towarzysząca im atmosfera skandalu w połączeniu z działalnością społ. S. powodowała często interwencje władz; 3. teatr muzyczny, "obrazki śpiewające" - inscenizacje tekstów staropolskich, ludowych obrzędów, wodewilów, operetek, oper, baletów (m.in. Dawne czasy w piosence, poezji i zwyczajach polskich, Pochwała wesołości - Warszawska Reduta 1924; Pieśń o ziemi naszej, Warszawa, 1927; Kulig Poznań 1929; Harnasie K. Szymanowskiego, Paryż 1936). S. był pierwszym laureatem (1948) nagrody państwowej w dziedzinie teatru.

Powiązane hasła:

AXER Erwin, POLSKA. TEATR. LATA 1939-45, ZWIĄZEK ARTYSTÓW SCEN POLSKICH, POLSKA. TEATR. PO WOJNIE, PRONASZKO, TEATR ATENEUM im. Stefana Jaracza w Warszawie, SCHILLER DE SCHILDENFELD, TEATR POLSKI w Warszawie, SWINARSKI, STRZELECKI

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama