niem. München
miasto w Niemczech nad Izarą, na Wyżynie Szwabsko-Bawarskiej, stol. kraju związkowego Bawaria; w średniowieczu targowa osada Munichen, należąca do pobliskiego klasztoru; od 1158 miasto, od 1255 siedziba Wittelsbachów, w 1. poł. XIX w. eur. centrum nauki i sztuki; 1919 ośr. Bawarskiej Republiki Rad, po 1921 ośr. ruchu nazistowskiego (monachijski pucz); po II woj. świat. największy ośr. gosp. i naukowo-kulturalny płd. Niemiec; 1,3 mln mieszk. (2002), trzecie co do wielkości (po Berlinie i Hamburgu) miasto Niemiec; przem. maszynowy, środków transportu, precyzyjny, elektrotechn., elektroniczny, spoż.; wielki węzeł komunikacyjny, duży ośr. turyst., liczne muzea (m.in. Pinakoteka Monachijska); zabytkowe kościoły gotyckie, renesansowe, barokowe, pałace (m.in. Pałac Rezydencjonalny, pałacowo-parkowe założenie Nymphenburg), zespół budowli olimpijskich (1972); supernowoczesny stadion na 80 tys. widzów, wzniesiony 2005 na MŚ w piłce nożnej.
POLAK, OTTO, EKSEKIAS, BAWARSKA REPUBLIKA RAD, , ENGEL Erich, NEUE KÜNSTLERVEREINIGUNG, DALADIER Édouard, KANDINSKY, EFFNER Joseph