rodzaj widowiska scenicznego, w którym treść przekazywana jest przez aktorów bez pośrednictwa mowy, za pomocą gestów, ruchów, niekiedy mimiki; korzenie p. tkwią w staroż. dramacie gr. i rzym.; w sztuce nowożytnej podglebiem p. była commedia dell'arte, w której gest i mimika dominowały nad słowem, dzięki czemu przekaz dokonywany przez teatry wędrowne był zrozumiały nawet dla widowni nie znającej języka dialogów; w XVIII w. we Francji - wobec zakazu używania słów przez teatry nie posiadające licencji - zrodziło się nieme widowisko, zw. la pice par écriteaux, którego treść tłumaczyły na scenie odpowiednie napisy na tabliczkach; w 2. poł. XIX w. na scenie Théâtre des Funambules w Paryżu słynny wówczas mim J.G. Deburau, odtwórca Pierrota, wprowadził do p. akrobację i taniec, uzupełnione jednak komentarzem słownym śpiewaków; za twórcę p. autonomicznej ("czystej"), nie uciekającej się do żadnego posiłkowego komentarza, uważa się É. Decroux (1898-1991); jego uczeń M. Marceau wzbogacił p. o dekoracje, kostiumy, rekwizyty i podjął próbę stworzenia mimodramu; na przełomie XIX i XX w. pantomima przeniknęła do kabaretu i music-hallu, następnie do kina niemego (m.in. Ch. Chaplin, B. Keaton, H. Lloyd, S. Laurel, J. Tati) i cyrku; współcześnie uważana często za środek odnowienia języka teatru; w Polsce wysoki poziom artystyczny osiągnął Wrocławski Teatr Pantomimy H. Tomaszewskiego.
- pantomima, (gr. pantos = wszystek,...
- pantomima, „odpowiedź przy tablicy”...
- FIALKA Ladislav, (1931-91)