zewnętrzna osłona książki, składająca się ze sztywnych okładzin oraz grzbietu; pierwsze o.k. powstały we wczesnym średniowieczu (co wiąże się z przyjęciem dla książki formy kodeksu), okładziny wykonywano wówczas ze srebrnych lub złoconych blach, na które nakładano płytki z kości słoniowej, szlachetne kamienie, lub z twardego drewna obciąganego skórą, niekiedy pergaminem, z wytłoczonymi ornamentami i z okuciami; odrębny rodzaj opraw średniowiecznych stanowiły tzw. oprawy sakwowe książek małego formatu, ze zwisającym płatem skóry zakończonym węzłem, który umożliwiał zawieszanie książki u pasa. W okresie renesansu, wraz z upowszechnianiem się książki drukowanej, zaczęto zamiast desek używać kartonu; o.k. zdobiono ornamentami, często złoconymi; różnorodnością stylów i technik zdobniczych wyróżniała się od XVI w. Francja (stosowano np. delikatną skórę koźlą, zw. marokin, zdobienia tłoczono w kształcie liści palmowych, spirali, rozet, wachlarzy) i od 2. poł. XVIII w. Anglia; obecnie do o.k. stosuje się jednobarwne płótna, skórę lub imitację skóry. W Polsce do najstarszych zachowanych o.k. należy srebrna oprawa Ewangeliarzy ks. Anastazji XII w. Do XVII w. najpiękniejsze oprawy powstawały w Krakowie, ośr. sztuki introligatorskiej były też Poznań, Gdańsk, Toruń, Lwów, Wilno, a od poł. XVIII w. wyróżniały się warsztaty warszawskie pracujące dla Stanisława Augusta Poniatowskiego, I. Potockiego, biblioteki belwederskiej; projektowaniem o.k. zajmowali się wybitni artyści secesji, m.in. S. Wyspiański, J. Mehoffer.
- NIETRWAŁY, SYNONIM: cienki, delikatny,...
- SUPEREKSLIBRIS, znak własnościowy na...
- NIEZNISZCZALNY, SYNONIM: odporny, nie...