(1890)
nowela M. Konopnickiej opubl. w "Przeglądzie Literackim", reakcja na rozruchy antysemickie w Królestwie. Tytułowy bohater jest 67-letnim Żydem od 27 lat prowadzącym zakład introligatorski i wychowującym osieroconego wnuka Jakuba. Opisowo-wspomnieniowa narracja tworzy sugestywny wizerunek starego Mendla, niezwykle emocjonalnie związanego z miastem i oddanego najbliższej mu osobie z rodziny. Wydarzenia zewn., napaść na wnuka stanowią tło do właściwego dramatu starego Żyda, rozgrywającego się w sferze jego psychiki. Bohater nie okazuje lęku przed podłością i głupotą, gardzi takim zachowaniem, ma świadomość własnej wartości budowanej uczciwym życiem. Przytoczona przez niego argumentacja opiera się na logicznym rozumowaniu, dowodzi znajomości środowiska, w którym spędził całe życie, i potęguje jego dramat osobisty. Mimo iż nie doszło do tragedii, rana wnuka okazała się niegroźna, to jednak stary człowiek traci wiarę w ludzi, czuje się odarty z uczuć, którym był wierny przez całe życie, i jak sam mówi, umiera mu serce do tego miasta.
- mendel, (= 15 sztuk czegoś,...
- KONOPNICKA, Maria z Wasiłowskich,...
- Konopnicka Maria, (1842-1910)