Reklama

Borys Pasternak

Żył w latach 1890-1960 i pochodził z artystycznej rodziny moskiewskiej, jego ojciec był malarzem, matka pianistką. Fascynacje muzyczne istotnie wpłynęły na jego twórczość, pisarz grał amatorsko i komponował. Życie Pasternaka przebiegało wyjątkowo spokojnie, z wyjątkiem ostatnich lat, bez wielkich i dramatycznych zdarzeń.

Anna Achmatowa powie z odrobiną życzliwej ironii, że Pasternak "żył przeciętnie", "na mocną czwórkę". Pierwszy zbiór jego wierszy, zatytułowany Bliźniak w chmurach (Bilzniec w tuczach), ukazał się w 1914 roku. Młody autor przymierzał się do kilku grup literackich, nawiązał przyjacielskie kontakty z kubofuturystami i umiarkowaną futurystyczną grupą "Centryfuga", lecz pozostawał poza literackimi ugrupowaniami.  Wkrótce też zaczął pisać poetycką prozę - gatunek ten w przyszłości miał przynieść mu literackie laury. W tym okresie ukazały się tomy wierszy: Ponad barierami (Powierch barierow, 1917), uważany za ukoronowanie wczesnej twórczości poetyckiej zbiór Siostra moja - życie. Lato 1917 (Siestra moja  - żizn’.  Lieto  1917,  1922),  Tematy  i wariacje  (Tiemy  i wariacji,  1923). 

Reklama

Mimo emigracji rodziców w 1922 roku, poeta zdecydował się pozostać w kraju. Angażował się w życie literackie tyle tylko, ile wymagała konieczność zabezpieczenia socjalnego rodziny i udało mu się przetrwać bez większych artystycznych ofiar najtrudniejsze lata stalinizmu. Twórczość Pasternaka płynęła własnym rytmem, była postrzegana jako ostoja tradycyjnego lirycznego subiektywizmu, poetę określano mianem "genialnego letnika". Na osławionym I Zjeździe Związku Pisarzy Radzieckich Mikołaj Bucharin podzielił rosyjską poezję na agitacyjną i "pasternakowską". Kilka lat później Stalin osobiście wykreślił nazwisko poety z listy osób przeznaczonych do aresztowania. 

W aktach NKWD można znaleźć poszlaki wskazujące na to, że kilka lat później poeta miał stać się ofiarą przygotowywanego procesu, któremu zapobiegła wojna. Pasternak w chwilach szczególnie trudnych dla rosyjskiej kultury uciekał w twórczość przekładową, tłumacząc zarówno Szekspira, jak i współczesną poezję gruzińską z bukietem hołdów ku czci Stalina. Prywatny ton jego poezji zakłóciła jedynie II wojna światowa. Na paradoks zakrawa fakt, że najgorsze dla poety dni miały nadejść w okresie "odwilży", gdy w 1957 roku zdecydował się opublikować we Włoszech odrzuconą przez rodzime wydawnictwa powieść o początkach rewolucji Doktor Żywago (Doktor Żiwago, Mediolan 1957). 

Utwór zyskał światowy rozgłos i rok później przyniósł autorowi literacką Nagrodę Nobla. Nielegalna publikacja, przełamująca monopol decyzyjny władz w zakresie literatury, wywołała bezprecedensową nagonkę na osobę autora. Pasternaka wyrzucono ze Związku Pisarzy, obłożono zakazem publikacji, zmuszono do ostentacyjnej odmowy przyjęcia nagrody. Po dwóch latach pisarz zmarł, osamotniony i odrzucony przez środowisko.  

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama