Pierwsza część Boskiej Komedii– Piekło (Inferno) – zaczyna się od tego, że w Wielki Piątek poeta zgubił się w gęstym lesie i tam niespodziewanie spotkał Wergiliusza, którego uważał za najmądrzejszego z ludzi. Wergiliusz zaprasza poetę do odbycia wielkiej podróży po Piekle i Czyśćcu. Po Raju miała go oprowadzić osoba bardziej tego godna (Wergiliusz jako niechrześcijanin nie miał wstępu do Raju). Dokąd wiedzie poetę Wergiliusz? Do miejsc, gdzie stosownie do swej grzeszności (cierpią karę dusze zmarłych). W przedsionku odbywają karę wszyscy „letni”: ni dobrzy, ni źli. A dalej przed podróżnikami po szlaku piekielnym znajduje się dziewięć kręgów. Krąg pierwszy zajmują te duchy, które są wprawdzie czyste, ale nie zostały ochrzczone. Tu też przebywają wielcy myśliciele i intelektualiści pogańscy. Krąg drugi to wszyscy ci, którzy oddawali się zmysłowości. Krąg trzeci to ci, którzy popadli w grzech obżarstwa. W kręgu czwartym cierpią chciwcy. Piąty krąg zapełnili pesymiści i ci, którzy popadali w gniew. Szósty krąg został przeznaczony na miejsce kaźni wszystkich heretyków. W siódmym kręgu cierpią mordercy, samobójcy, bluźniercy i sodomici, a więc ci, którzy dopuszczali się gwałtu na sobie lub innych, tudzież na naturze i Bogu. Krąg ósmy został zarezerwowany dla rozpustników i nierządnic; cierpią tu też dusze hipokrytów i kłamców, a także ci najgorsi z grzeszników – zdrajcy ojczyzny. W kręgu dziewiątym, w „najczarniejszych ciemniach” Lucyfer trzyma w swych trzech paszczach Judasza, Brutusa i Kasjusza.
Druga część to Czyściec, czyli Purgatorio. Razem, Wergiliusz i poeta, wchodzą na czyśćcową górę. Tutaj pokutują dusze tych, którzy zbyt długo zwlekali z nawróceniem. Także ci, którzy zmarli nagle, tutaj znaleźli swe miejsce. Spotykają tu podróżnicy po Zaświatach licznych książąt i królów. Droga w górę wznosi się serpentynami do dusz coraz bardziej wolnych od grzechów. U wejścia do raju ziemskiego poeta rozstaje się z Wergiliuszem. Teraz prowadzi go Matylda, która jest personifikacja życia czynnego (vita activa). To ona prowadzi go do Beatrycze, która tutaj symbolizuje ideał życia kontemplacyjnego (vita contemplativa). Beatrycze jest jakby objawieniem łaski Boga. Poeta zanurzywszy się w rzece Lete, która pozwala zapomnieć, uwalnia się od swoich win. Teraz dopiero widzi całe piękno Beatrycze, widzi całą ją bez zasłon. Beatrycze przygotowuje poetę do dalszej drogi. Niedługo ruszą do Raju.
Część ostatnia to Raj czyli Paradiso. Pierwsze niebo jest za sferą ognia, na Księżycu; przebywają tu dusze tych, którzy nie dotrzymali ślubów. Wznoszą się kolejno na Merkurego (gdzie są ci, co czynili dobro), na Wenus (ci, co miłowali), na Słońce (ci, co kochali wiedzę), na Marsa (ci, co walczyli za świętą wiarę), na Jowisza (ci, co byli sprawiedliwi), na Saturna (ci, co wiedli życie kontemplacyjne). Potem są w ósmym niebie, w niebie gwiazd stałych, a Primum Mobile jest w niebie dziewiątym. Jest ono podzielone na dziewięć chórów anielskich. Rzeka światłości nazywa się tutaj Empireum, w jej środku znajduje się dwór Boga. Dwór ten ma kształt białej róży. Dante i Beatrycze idąc, rozprawiają o dobru i złu, o różnych problemach teologicznych. O różne rzeczy pytają poetę spotkani święci Piotr, św. Jakub, św. Jan. Św. Bernard z Clairvaux natomiast wyjaśnia poecie symbolikę mistycznej róży. Dante ulega pięknu. Oddaje się niemej kontemplacji Trójcy Świętej.