Commedia dell’arte zwana jest też commedia all’improviso. Rzecz w improwizacji. Scenariusz widowiska naszkicowany przez kierownika (concertatore) obejmował tylko główne elementy intrygi i inwentarz podstawowych chwytów komicznych (lazzi). Treść przedstawienia często jest szablonowa (np. nieśmiertelny trójkąt: starzec–młoda żona–kochanek). Reszta zależała od talentu i sprytu wykonawców, którzy obsadzani byli zawsze w określonym repertuarze – jeśli ktoś grał np. Pantalona, był nim zawsze i mógł pozostać w tym kostiumie aż do śmierci. Grając nabierał wprawy, wzbogacał repertuar dowcipnych point i konceptów, efektownych wejść na scenę i zejść. W ten sposób aktorzy komedii dell’arte uzyskiwali ogromną biegłość techniczną.
Poważne, czyli niekomiczne postaci komedii dell’arte są na ogół bezbarwne i nieciekawe. Chodzi tu przede wszystkim o parę młodych kochanków. Amant może mieć na imię Lelio, Orazio albo Ottavio i nie wyróżnia się niczym. Związana z nim kochanka (Aurelia, Flaminia czy Lucinda) to także nie odznaczająca się niczym charakterystycznym młoda osoba, niekiedy posiadająca surowych rodziców nie akceptujących jej uczuć. Często usługuje jej pokojówka, której najsławniejszym imieniem jest Kolombina (choć mogła to być też Betta czy Nina). Jest dowcipna, śmiała, darzy uczuciem Arlekina (albo on ją).
Do najpopularniejszych komicznych postaci komedii dell’arte należą:
Arlekin – akrobata sceny: nieuchwytny, skoczny, dowcipny. Jest mnóstwo teorii o pochodzeniu tej postaci – on sam wywodził swe imię z …języka oślego, w którym jego ojciec wołał jakoby na swego osła „Ar le chin”. Do XVI w. jest szelmą i żebrakiem, w połatanym kostiumie. Potem zaczyna się pojawiać w charakterystycznym kraciastym stroju. Jego czarna maska wyraża spryt połączony z pewną głupotą. Na ogół jest typem nieszkodliwego szelmy.
Brighella – odpychający łajdak, z zakrzywionym nosem i złośliwymi oczyma. Ma groźny sztylet i nie cofa się przed niczym. Nosi krótki kaftan, przeważnie też krótki płaszcz.
Pulcinella – zwany też (w zależności od języka) Poliszynelem lub Punchem. Ma koguci pióropusz, a do tego garb, złe oczy i haczykowaty nos. Jest okrutny i cyniczny, co dobrze wyraża jego poorana zmarszczkami maska. Jest typem małego tyrana, który bije (albo nawet zabija) żonę, ale na ogół udaje mu się oszukać policjanta i umknąć sprawiedliwości.
Capitano – typ tchórzliwego żołnierza samochwały. Nosi szaty kondotiera, maskę z długim nosem i ogromnymi wąsami. Wyglądem budzi przerażenie, a jego zupełnie niebohaterskie zachowanie wywołuje efekt komiczny.
Pantalone – kupiec w czarnym płaszczu, tureckich pantoflach i czerwonej czapce. Ma zakrzywiony nos, białe włosy, długą brodę. W scenariuszu komedii najczęściej jest oszukiwanym mężem lub ojcem.
Dottore – najczęściej przyjaciel Pantalona, uczony, ale niemądry. Często oszukiwany przez żonę, kochankę czy sługę. Ma krótką brodę, nosi czarne ubranie profesorskie i czarny płaszcz oraz kapelusz, ciemną maskę z czerwonymi policzkami.