Reklama

Czasopiśmiennictwo okresu pozytywizmu w Polsce

Sztandarowym pismem pozytywistów był "Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych", wydawany w Warszawie przez Ada- ma Wiślickiego w latach 1866-1905. Dla życia literackiego ważne znaczenie miał wydawany przy tygodniku "Dodatek Miesięczny" (1880-1903). Nakładem redakcji ukazywały się też osobne tytuły, np. H. Sienkiewicza Humoreski z teki Worszyłły.

W   latach   1881-1902   A.   Świętochowski   redagował tygodnik "Prawda" - w odcinkach drukowano tu utwory literackie reprezentujące nurt realistyczno-pozytywistyczny.   Poważnym    miesięcznikiem   naukowym, w którym drukowano m.in. powieści ludowe Elizy Orzeszkowej i studia krytycznoliterackie Włodzimierza Spasowicza, było "Ateneum"  (1876-1902), przez długi czas kierowane przez Piotra  Chmielowskiego. W Krakowie istniał liberalno-demokratyczny dziennik "Kraj" (1869-74), redagowany przez Ludwika Gumplowicza. W redakcji byli Adam Asnyk, Michał Bałucki, Józef Narzymski. W kilka lat później powstał dziennik "Nowa Reforma", zamieszczający wiele utworów literackich pisarzy spoza Galicji, którym cenzura nie pozwoliła na druk w Warszawie (E. Orzeszkowej A... B... C..., nowele M. Konopnickiej). Od roku 1866 do 1914 wychodził tu miesięcznik polityczno- literacki "Przegląd Polski". 

Reklama

Na jego łamach ogłoszono głośny pamflet Teka Stańczyka (1869). Obok "Czasu" było to najpoważniejsze pismo konserwatystów; publikowali tu również pisarze pozytywistyczni o poglądach demokratycznych. Dla zaboru rosyjskiego wydawano je- go mutację "Przegląd Miesięczny". We Lwowie  młodzi  pozytywiści  grupowali  się wokół "Dziennika  Literackiego"  (1856-70),  a także "Gazety Narodowej", którą redagował Jan Dobrzański. Inicjatyw wydawniczych było tu sporo, choć pisma szybko upadały. Duże znaczenie  dla  humanistyki,  odpowiadające   wadze "Ateneum",  miał  dodatek  do urzędowej "Gazety Lwowskiej" - "Przewodnik Naukowy i Literacki" (1874-1919) redagowany przez Władysława Łozińskiego. W Poznaniu szereg pism pozytywistycznych wzbogacały: "Sobótka" (1869- 71) i "Tygodnik Wielkopolski" (1870-74), a od 1871 r. "Orędownik". 

Duże znaczenie miał też tygodnik polityczno-społeczny "Kraj", wydawany w Petersburgu w latach 1882-1909. Redagował go Erazm Piltz. Pismo miało charakter ogólnopolski, posiadało około 200 współpracowników z ziem polskich, miało też oddział redakcji w Krakowie. "Kraj" miał dział literacki, a w latach 1886-90 również samodzielny dodatek "Przegląd Literacki". Mimo wyraźnych tendencji ugodowych, w "Kraju" drukowali utwory pisarze różnych orientacji. Cenzura w Petersburgu była łagodniejsza niż gdzie indziej, a stosunki Piltza i W. Spasowicza umożliwiały im drukowanie utworów, które zostały odrzucone przez cenzurę warszawską, a także przedruki tekstów z prasy galicyjskiej. Dzięki te- mu mogły w ogóle trafić do czytelnika z Królestwa i tzw. ziem zabranych.  

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama