Reklama

Historiografia: greccy historycy cesarstwa

Uczeń stoika Epikteta, wysoki urzędnik w administracji Hadriana, Arrian z Bitynii (95-175) zasłynął z dwu dzieł: pierwszym jest jego redakcja wykładów mistrza, zawarta w Lekcjach Epikteta i Podręczniku, drugim opowiadająca historię wschodniej wyprawy Macedończyka Anabaza Aleksandra; nadto zachowały się nieliczne fragmenty Opisu Indii, dzieła o podróży floty macedońskiej od ujścia Indusu w kierunku Zatoki Perskiej, i Historii po Aleksandrze oraz dzieła z zakresu taktyki (Szyk przeciw Alanom). Dzieła Arriana charakteryzuje duży zmysł krytyczny i skłonność do uzupełniania historycznego dyskursu częstymi dygresjami, w których często wspomina własne doświadczenia czy obserwacje, jakich dokonał w aktualnie omawianej kwestii.

Reklama

Drugi z imperialnych historyków, Appian, Aleksandryjczyk z urodzenia, ale Rzymianin z wyboru, autor przyzwoitej, chciałoby się powiedzieć, choć bynajmniej nie znakomitej Historii rzymskiej, stanowi cenne źródło wiadomości o wojnach domowych I wieku p.n.e. Jego 24-tomowe dzieło, uporządkowane wedle krain geograficznych (czy może wedle przeciwników, na jakich w swojej historii trafili Rzymianie, a więc omawiające po kolei wojny punickie, macedońskie, wojnę z Antiochem, wojny mitrydatejskie etc.), nie zachowało się wprawdzie w całości, ale przetrwały jego znaczne fragmenty, układające się w zwarte całości (w tym m.in. Wojny domowe).

Dio Kassjusz, czy też, jak się częściej słyszy, Kassjusz Dion (155-235) piastował wysokie stanowisko za czasów Kommodusa i osiągnął konsulat w roku 219, a historiografią zajął się zachęcony przez cesarza Septymiusza Sewera. Jego Historia rzymska obejmowała pierwotnie okres od założenia miasta do 229 roku i liczyła 80 ksiąg, z zachowaniem annalistycznego porządku (wydarzenia zgrupowane wedle daty, nie tematu). Z tego ogromnego dzieła zachowały się księgi 36-60 i fragmenty ksiąg końcowych, dodatkowo zaś bizantyńska epitoma (wyciąg), sporządzona przez Zonarasa. W pozostałościach tych bardzo jasno odbijają się monarchiczne sympatie autora i jego zamiłowanie do znaków wróżebnych (omina) i cudowności. Wypada jeszcze odnotować tytuły pozostałych dzieł Diona: Historia walk po śmierci Kommoda i Znaki w drodze.

Wśród ostatnich greckich historyków wspomnieć należy lojalnego chwalcę imperium Herodiana, autora Historii następców Marka Aurelego (dzieło to ma jedną zasadniczą zaletę: Herodian omawia wydarzenia, których był świadkiem), Ateńczyka Deksipposa, autora Kroniki, sięgającej od czasów prehistorycznych do inwazji Gotów w 270 n.e. oraz Historii Gotów (Scythica), Eunapiusza, Olimpiodora i Zosimusa. Wreszcie Historia kościelna (Historia ecclesiastica) Euzebiusza z Cezarei i Żywot świętego Antoniego pióra biskupa Aleksandrii Atanazego otwierają erę historiografii chrześcijańskiej.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama