Reklama

Poeci okresu Młodej Polski

Stanisław Korab-Brzozowski (1876-1901) był czołowym reprezentantem dekadenckiego nurtu Młodej Polski. Jego wiersze wypełniają motywy autonomiczności sztuki, cierpienia, beznadziei, znużenia, braku wiary w jakiekolwiek świętości.

Poeta chętnie sięgał po synestezję, symbole i niekonwencjonalne przenośnie. Do najbardziej znanych liryków należą Próżnia, Lilia, O przyjdź. Przez ten ostatni przewija się obsesyjne pragnienie śmierci, rozumianej jako jedyny sposób ucieczki przed egzystencjalnym bólem. Lilia przynosi wizję świata pełnego zgnilizny, trujących oparów, stęchłych wód. Stanisław Korab-Brzozowski to również autor kontrowersyjnego  erotyku Ukrzyżowanie

Reklama

Poeta zmarł śmiercią samobójczą, której przyczyn należy szukać w związku uczuciowym z Dagny Przybyszewską. Wincenty Korab-Brzozowski (1874-1941) był bratem Stanisława, twórcą  dwujęzycznym - piszącym po polsku i francusku. Jego wiersz Powinowactwo Cieni i Kwiatów o Zmierzchu, ogłoszony w 1899 r. na łamach krakowskiego "Życia", uznany został za manifest nowej poetyki. Historycy literatury zaliczają jego dorobek do estetycznego nurtu Młodej Polski. Jedyny tomik artysty nosi tytuł Dusza mówiąca  (1910). Antoni Lange (1861 lub 1863-1929), jeden z trudniejszych poetów epoki, debiutował poematem Pogrzeb  Shelleya (1890). 

Był prekursorem modernistycznego pesymizmu i poczucia schyłkowości (Poezje cz. 1-2 1895-98). Dekadencki etap jego twórczości nie trwał jednak długo. W liryce Langego odnajdziemy odwołania do filozofii Wschodu, antyku, kultur egzotycznych. Erudycyjność, intelektualizm i mistrzostwo formy (wyrażające się   m.in.   w   bogatej  strofice, kunsztowności rymów i rytmu) zbliżyły poetę do parnasizmu. Na początku XX w. uprawiać zaczął  lirykę  refleksyjno-intelektualną  (tomik  Rozmyślania,  1906), w której poruszał problemy samotności, alienacji, śmierci. Był także autorem poezji rewolucyjnej (Pierwszy dzień stworzenia. Pieśni społeczne, 1907). Jako tłumacz przełożył m.in. utwory Baudelaire’a, Flauberta, Poego, Szekspira, Puszkina, Czechowa.Z licznego grona poetek tej doby do najwybitniejszych należą Maryla Wolska (1873-1930), Kazimiera Zawistowska (1870-1902), Bronisława Ostrowska (1881-1928) i Maria Komornicka (1876-1949). Wspólnym motywem w ich twórczości jest fenomen kobiecości. Poezja ta manifestowała często odmienność kobiecej psychiki i wrażliwości, prawo do dokonywania wyborów erotycznych oraz duchowej wolności w rzeczywistości zdominowanej i stworzonej przez mężczyzn.Największą indywidualnością była Maria Komornicka. Niektórzy badacze doszukują się w niej wątków egzystencjalnych (osamotnienie człowieka w rzeczywistości pozbawionej podstawowych zasad moralnych, absurdalność życia, którego  ostatecznym  celem  jest  śmierć). 

Komornicka  sprzeciwiała się hasłu"sztuka dla sztuki", ucieczce artystów od zagadnień społecznych, była wyznawczynią nietzscheańskiego witalizmu. Na przypomnienie zasługuje też prozatorski dorobek poetki, a zwłaszcza tom opowiadań Szkice (1894) oraz duchowa  autobiografia  Biesy (1903).Do nietypowych reprezentantów młodopolskiej liryki należy Lucjan Rydel (1870-1918). W okresie artystycznej "dyktatury" efektu, nastrojowości, przesadnej i niejasnej metaforyki tworzył poezję nawiązującą do ideałów klasycznych (tzn. opartą na zasadach prostoty, harmonii, ładu, oszczędności w środkach wyrazu), wynikającej z fascynacji antykiem (Rydel ma też w dorobku prze- kłady Iliady Homera, Eneidy Wergiliusza, Amora i Psyche Apulejusza). Starożytności poświęcił utwór Ferenike i Pejsidoros (1909) oraz zbiór opowiadań Z greckiego świata (1910). Obiektem zachwytu Rydla była także kultura ludowa. Inspiracja folklorem daje się zauważyć w tomiku Poezje (1901), dramatach Zaczarowane   koło  (1899),  Betlejem  polskie   (1904).Głośnym wydarzeniem w krakowskich kręgach artystycznych był ślub poety z Jadwigą Mikołajczykówną, chłopką z Bronowic. Ta uroczystość weselna stała się tłem najważniejszego dramatu Stanisława  Wyspiańskiego.

 

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama