Słowo "postmodernizm" obrosło niezliczonymi znaczeniami, toteż od razu należy zaznaczyć, iż niniejszy rozdział prezentuje jedno z pierwszych zjawisk, jakie terminem "postmodernizm" zaczęto określać - mianowicie awangardową prozę eksperymentalną lat 60. i 70.
Sam nazwa tego estetycznego kierunku każe się zastanowić, jak postmodernizm ma się do modernizmu. Przedrostek "post-" wprowadza tu bowiem istotną dwuznaczność, z jednej strony wskazując na kontynuację modernizmu w późniejszych czasach, a z drugiej sugerując odejście od poetyki modernistycznej. Rzeczywiście związek między modernizmem a postmodernizmem jawi się jako wielce ambiwalentny; otóż te dwie literackie tendencje mają jedną cechę wspólną, której znaczenia nie można przecenić - obie rozwinęły się w opozycji wobec realizmu.
Reklama
Proza XX-wieczna w ogóle charakteryzuje się ogromnym sceptycyzmem takoż w stosunku do świata, jak i w kwestii możliwości przedstawienia prawdy w literaturze. Kluczowa różnica między tymi dwiema wyrazistymi poetykami polega na tym, że moderniści, negując realistyczny dogmat o prawdziwości opisanego świata, zakładali, iż literatura może odkryć jakąś prawdę o człowieku, jego wewnętrznych doznaniach i percepcji otoczenia, natomiast postmoderniści odrzucali koncepcję obecności jakiejkolwiek prawdy w literaturze, twierdząc, iż to, co wydaje się "prawdziwe" w tekście, wynika zarówno z ideologicznego kontekstu, jak i z zastosowania konwencji literackich. Słowem, rzekoma prawda w literaturze jest nieodmiennie kreacją i zmyśleniem, czyli fikcją.
