Zainteresowaniu szerokich kręgów czytelniczych historią kultury, obyczajów oraz historią regionalną wyszło naprzeciw dwóch autorów obszernych dzieł, które - choć nie są utworami literackimi w ścisłym tego słowa znaczeniu, to jednak weszły na stałe do historii literatury niemieckiej.
Są to: Wanderungen durch die Mark Brandenburg (1862-82) Theodora Fontanego oraz Bilder aus der deutschen Vergangenheit (1859-67) Gustava Freytaga. Dzieło Fontanego złożone z reportaży z podróży, fragmentów prozy historycznej i na poły naukowych dociekań na temat historii regionalnej cieszyło się dużą popularnością. Nie mniejszy sukces czytelniczy odniósł Freytag, kreśląc swój monumentalny fresk przedstawiający niemieckie dzieje od ich zarania aż po niedawno minioną przeszłość. W odróżnieniu od skupionej na dziejach politycznych historiografii "historystycznej", pisarz ten uczynił przedmiotem swego zainteresowania dzieje potoczne szerokich kręgów narodu niemieckiego. Cechą charakterystyczną literatury realistycznej był z jednej strony jej regionalizm, z drugiej zaś - wyjście w egzotyczną dal: powieść podróżnicza i przygodowa to gatunki, które w 2. połowie XIX wieku przeżywały ponowny rozkwit.
Niepoślednim powodem wzrostu zainteresowania dalekimi krajami była masowa emigracja zapoczątkowana w Niemczech około 1820 roku. Powieści Jamesa Fenimore Coopera ukazujące życie Indian i traperów w Ameryce padły w Niemczech w owym okresie na podatny grunt. Dużym uznaniem cieszyły się utwory jego pierwszego niemieckiego kontynuatora Friedricha Gerstäckera (1816-72), m.in. Poskramiacze z Arkanzasu (1846), Piraci na Missisipi (1848), Złoto. Powieść z życia kalifornijskich poszukiwaczy złota (1858). Ogromną popularność zyskał w drugiej połowie stulecia Karl May (1842-1912), autor powieści podróżniczych i awanturniczo-przygodowych, których akcja rozgrywa się w egzotycznej scenerii Bliskiego Wschodu bądź dzikiego Zachodu. May stworzył typ szlachetnego Indianina; jego powieści o Winnetou i jego białym przyjacielu Old Shatterhandzie (Winnetou, 1893; Skarb w Srebrnym Jeziorze, 1894) weszły na stałe do kanonu literatury przygodowej.