Jedna z bohaterek powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow.
Uosobienie rosyjskiej piękności, harda i czuła zarazem dwudziestodwuletnia kobieta, która jako siedemnastoletnia dziewczyna została uwiedziona, a następnie porzucona, przez polskiego oficera. Rok później stała się utrzymanką bogatego kupca i od tego czasu umiejętnie pomnaża otrzymany od niego mająteczek. Jej uroda i niezależność prowokują mężczyzn, wśród których znajdują się Fiodor Karamazow i jego syn Dymitr.
Rywalizacja o względy Gruszeńki ostatecznie rujnuje związki rodzinne, które nawet bez tego skandalicznego konfliktu i tak przedstawiały się żałośnie. Mimo wszystko jednak Alosza Karamazow dostrzega w ukochanej brata szlachetność duszy, dziewczyna zaś traktuje go z niezwykłym szacunkiem jako "bożego człowieka". Gdy w mieście pojawia się nagle dawny uwodziciel Swietłowej, młoda kobieta porzuca wszystko w poczuciu, że tylko do niego należy.
Wkrótce jednak przekonuje się o całkowitej bezwartościowości pierwszego ukochanego. Jej szczere i namiętne serce zwraca się do Dymitra, ten jednak zostaje aresztowany pod zarzutem zamordowania ojca. Gruszeńka liczy na uwolnienie ukochanego lub na jego ucieczkę i chce rozpocząć z nim nowe życie w Ameryce.
W amerykańskiej ekranizacji R. Brooksa z 1958 r. rolę Gruszeńki zagrała Maria Schell, w rosyjskiej - późniejszej o 10 lat (reż. I. Pyriew) - Lionella Pyriewa.