(1904)
dramat S.Wyspiańskiego wyst. w Krakowie w reż. L. Solskiego (28 XI 1908), osnuty na wydarzeniach nocy 29 XI 1830 rozgrywających się w Łazienkach i w Belwederze. Rzeczywiste wypadki i postacie (m.in. P. Wysocki, J. Chłopicki, ks. Konstanty, Joanna wielka księżna łowicka) wypełniają plan hist., który połączony został z mitologią i bogami gr. (m.in. Pallas Ateną, Nike spod Troi, Salaminy, Cheronei i in.) jako swoistym komentarzem historiozoficznym. Szczególnego znaczenia nabiera wątek nawiązujący do tragedii Demeter i Kory, w którym słowa powracającej na ziemię z Hadesu "Krwi przelanej nie zmarnię. Krwią pola a role użyźnię / I synów z krwi tej dam kiedyś Ojczyźnie" stają się symbolem przyszłego wyzwolenia narodu. Zmitologizowanie rzeczywistych wydarzeń hist., mieszanie się planów realnych i mityczno-fantazyjnych, względność czasu, nastrojowość scen sprzyjają istotnej dla symbolistów wieloznaczności. Podobnie jak w innych dramatach Wyspiańskiego didaskalia, będące integralną częścią tekstu, są specyficznym komentarzem rozgrywających się wydarzeń. Wśród inscenizacji późniejszych warto wymienić m.in. reż. K. Dejmka (1960) i A. Wajdy (1974).
- Wyspiański Stanisław, (1869-1907)