Pochodzenia greckiego, od słowa kyrios (pan, władca), oznacza: pański, należący do Pana (podobnie jak Cyriak i Dominik). W Polsce imię to znane było już od początków chrześcijaństwa, główne za sprawą apostołów Cyryla i Metodego. Częściej używane na Wschodzie, również w formach Czuryło, Czureło, Czyryło i Kuryło. ZDROBNIENIA: Cyrylek, Cyranek. INNE FORMY: Cyran, Cyrano. OBCE FORMY: Cyril (ang.), Cyrillus (niem.), Cyrille (fr.), Kurillos, Kirillos (gr.), Kirill, Kirilla (ros.), Ćiril(o), Kiril (połud.-słow.), Kirilas (litew.). Forma żeńska: Cyryla.
NAZWISKA:
Cerul, Cerulewicz, Ceruło, Ciruło, Ciuryło, Curulewski, Curuliński, Curulski, Cyrul, Cyrulewicz, Cyrulewski, Cyruliński, Cyrulowski, Cyrulski, Cyruł, Cyryla, Cyrylewicz, Cyrylewski, Cyrylkiewicz, Cyrylski, Cyryło, Cyryłowski, Czeryło, Czurełowicz, Czóryło, Czurylewicz, Czurył, Czyryło, Dziurula, Kierin, Kierinkiewicz, Kieriński, Kieryl, Kieryła, Kierełowicz, Kiryjewicz, Kiryjewski, Kirył, Kiryło, Kiryłow, Kiryłowicz, Kiryłowski, Kiryszewki, Kurałowicz, Kurjewicz, Kurjewski, Kurylew, Kurylewicz, Kurylski, Kuryłowicz, Kuryłło, Kyryło.
PATRON:
Św. Cyryl Jerozolimski, patriarcha Jerozolimy i pisarz teologiczny. Czczony jako doktor Kościoła. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli antiocheńskiej szkoły teologicznej Żył w latach 315–386. Do gł. dzieł Cyryla należą oparte na Biblii katechezy, które przedstawiają proces wtajemniczenia w Chrystusa, dokonujący się w chrzcie, bierzmowaniu i Eucharystii, oraz uzasadniają Symbole Wiary tekstami bibl. i podkreślają obecność Chrystusa w Eucharystii. (Wspomnienie 18 marca).Św. Cyryl, biskup Aleksandrii, doktor Kościoła. Żył w latach 376–444. Prześladował Żydów i inne narody niechrześcijańskie. Prawdopodobnie wydał rozkaz zamordowania Hypatii, filozofki, której wpływy rosły jego kosztem. Wystąpił przeciwko patriarsze Konstantynopola Nestoriuszowi, który wątpił, że Maryja była Matką Boga. Dzięki jego inicjatywie na soborze efeskim (431) ogłoszono dogmat o Bożym macierzyństwie Marii. (Wspomnienie 27 czerwca).Św. Cyryl (Konstantyn), jeden z apostołów ludów słowiańskich. Stworzył najstarsze pismo słowiańskie (głagolicę), z którego wywodzi się dzisiejsza cyrylica. Cyryl i jego brat Metody przełożyli Biblię oraz księgi liturgiczne na język Słowian. Działalność Cyryla i Metodego odegrała wybitną rolę w rozwoju języka, piśmiennictwa i kultury słowiańskiej, miała też znaczenie dla hamowania ekspansji niem. na Wschód. W Polsce kult obu braci występował szczególnie na Śląsku i w Małopolsce. W roku 1980 papież Jan Paweł II ogłosił Cyryla i Metodego współpatronami Europy, obok świętego Benedykta. (Wspomnienie 14 lutego).
ZNANE POSTACIE:
Cyriel Buysse, belg. pisarz (21 IX 1859–25 VII 1932). Cyryl Ratajski, polityk, wielokr. prezydent Poznania (3 III 1875–19 X 1942). Cyril William Beaumont, ang. historyk baletu (1 XI 1891–24 V 1976). Cyril Norman Hinshelwood, chemik ang., laureat Nagrody Nobla (19 VI 1897–9 X 1967). Cyril Northcote Parkinson, ang. pisarz i historyk (30 VII 1909–9 III 1993). Cyril James Cusack, aktor irl. (ur. 1910). Kiriłł Jurjewicz Ławrow, aktor ros. (ur. 1925). John Cyril Cranko, choreograf bryt. (15 VIII 1927–26 VI 1973). Cyril Ramaphosa, polityk południowoafr. (ur. 1953).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Św. Cyryl, biskup Aleksandrii w ikonografii przedstawiany jest jako brodaty biskup w podeszłym wieku, z gołębiem na ramieniu (fresk z V w. w Osion Lukas w Salonikach), lub w charakterystycznym kapturze z krzyżami. Kiryło Sidorowicz Razumow z powieści J. Conrada W oczach Zachodu (1911).
AFORYZM:
Wystarczy jedna chwila, żeby przestraszyć Cyryla.
- CYRYLA, Żeńska forma imienia...
- CYRYL, Jest z natury wspaniałomyślny...
- CYRYL-KONSTANTY, (826 lub 828-869)