stadium w rozwoju zarodkowym zwierząt. U niższych bezkręgowców w wyniku g. powstają dwie warstwy zarodkowe (ekto- i endoderma). U większości zwierząt, poczynając od pierścienic, g. jest procesem powstawania mezodermy (trzeciego listka zarodkowego) w wyniku czynnego przemieszczania się komórek. G. przez wpuklenie (inwaginację) polega na wpuklaniu się do wnętrza blastuli dużych, bogatych w żółtko blastomerów (makromerów, makroblastomerów). (Ryc. 20)
G. przez epibolię polega na obrastaniu makromerów przez mikromery (mniejsze blastomery, mikroblastomery). G. przez rozblaszkowanie (delaminację) polega na rozwarstwieniu ściany blastuli w wyniku jednoczesnego podziału wszystkich komórek. U niższych bezkręgowców mezoderma powstaje z dwóch grup komórek położonych na bokach zarodka w okolicy pragęby, które dzieląc się, wrastają między ekto- i endodermę. U wyższych bezkręgowców i kręgowców mezoderma powstaje w wyniku wpuklenia się ściany blastuli, tworząc parzyste uchyłki prajelita (worki celomatyczne), które odrywają się od jego ścian, a następnie wsuwają między ekto- i endodermę. W końcowym okresie g. powstaje wtórna jama ciała celoma. Zob. też: schizocelia.
- GASTRULACJA, proces powstawania listków...
- makroblastomery, gastrulacja.
- pierwszy etap, ‘pierwsze półrocze,...