odcinek przewodu pokarmowego odpowiedzialny za trawienie i wchłanianie pokarmu; obejmuje j. przednie, środkowe i tylne i podlega podziałowi na kilka dalszych odcinków, których zróżnicowanie uzależnione jest od pozycji systematycznej określonej grupy zwierząt. U kręgowców odpowiednikiem j. środkowego jest j. cienkie, rozciągające się pomiędzy odźwiernikiem żołądka a j. grubym. Do początkowego odcinka j. cienkiego uchodzą przewody wyprowadzające wątroby i trzustki. Dostająca się do j. kwaśna treść pokarmowa z żołądka zmienia swój odczyn na obojętny lub lekko zasadowy dzięki działaniu silnie alkalicznego soku trzustkowego. J. cienkie ssaków dzieli się na dwunastnicę, j. czcze i j. kręte, różniące się budową ściany i wyścielone błoną śluzową, która pokryta jest kosmkami jelitowymi. Kosmki j. czczego są najsilniej rozwinięte, tu też następuje najbardziej intensywne wchłanianie pokarmu. Na granicy j. cienkiego i grubego (u niektórych ryb, płazów, gadów i ptaków) lub w początkowej części j. grubego (u ssaków) występuje j. ślepe. U ptaków i ssaków może zawierać bogatą mikroflorę uczestniczącą w rozkładzie błonnika zawartego w pokarmie; u ssaków j. ślepe (kątnica) może być zakończone wyrostkiem robaczkowym. J. grube, in. okrężnica, jest występującym u kręgowców odpowiednikiem j. tylnego zwierząt bezkręgowych. U ssaków obejmuje okrężnicę wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą; nie posiada kosmków jelitowych. W j. grubym odbywa się proces wchłaniania wody i formowania kału. J. zakończone jest odbytem. U niektórych kręgowców bezpośrednio przed odbytem uchodzą do j. przewody wyprowadzające narządów wydalniczych i rozrodczych. Zob. też: stek.
- jelito, „brzydka dziewczyna”...
- JELITO, najdłuższy odcinek...
- JELITO ŚLEPE, .