podstawowa jednostka strukturalna organizmu żywego, ograniczona błoną komórkową (u zwierząt) lub błoną i ścianą komórkową (u roślin, bakterii i grzybów). Może funkcjonować jako niezależny organizm (organizmy jednokomórkowe), wchodzić w skład kolonii lub tkanek; k. eukariotyczna - k. z wyodrębnionym jądrem komórkowym (oddzielonym od cytoplazmy podwójną błoną jądrową), jąderkiem, mitochondriami, aparatem Golgiego, retikulum endoplazmatycznym, lizosomami i innymi organellami; charakterystyczna dla wszystkich organizmów żywych z wyjątkiem bakterii (Schizomycetes) i sinic (Cyanophyta); a) k. roślinna - posiada ścianę komórkową otaczającą protoplast, w którym zawieszone są organelle komórkowe. Ściana k. (pierwotna) zbudowana jest z włókien celulozowych, a przestrzenie między nimi wypełniają substancje pektynowe i hemicelulozowe. Po zakończeniu wzrostu k. wytwarza się ściana komórkowa wtórna, która jest przesycona (inkrustowana) ligniną, kutyną lub suberyną. W cytoplazmie k.r. występują wszystkie podstawowe organelle, w tym charakterystyczne dla k.r. chloroplasty i wodniczka wypełniona sokiem komórkowym; (Ryc. 29a) b) k. zwierzęca - otoczona jest tylko błoną komórkową, pokrytą dodatkowo substancją śluzowatą, może posiadać wypustki błony komórkowej, takie jak lobopodia, filopodia lub lamelipodia. W cytoplazmie obok podstawowych struktur komórkowych znajdują się lizosomy wypełnione enzymami hydrolitycznymi; (Ryc. 29b) 2) k. prokariotyczna - k. bez oddzielonego od cytoplazmy jądra komórkowego, pozbawiona jąderka i wielu organelli charakterystycznych dla k. eukariotycznej; skupienie DNA tworzy obszar jądrowy, zw. nukleoidem; charakterystyczna dla bakterii i sinic.
komórka
Biologia