główny płyn tkankowy zwierząt, zaliczany do grupy tkanek łącznych. Pełni funkcje transportowo-odżywcze (rozprowadzanie tlenu, dwutlenku węgla, wody, substancji pokarmowych, metabolitów, hormonów), bierze udział w reakcjach odpornościowych i obronnych oraz w utrzymaniu homeostazy organizmu. Nośnikami tlenu są zawarte w k. barwniki oddechowe. U kręgowców k. składa się z elementów morfotycznych (komórek) oraz fazy płynnej (osocza, in. plazmy krwi). Do elementów morfotycznych należą krwinki czerwone (erytrocyty, czerwone ciałka krwi), krwinki białe (leukocyty, białe ciałka krwi) i płytki krwi (trombocyty). Krwinki czerwone powstają w czerwonym szpiku kostnym w procesie erytropoezy. Zawierają hemoglobinę. Średnia długość życia erytrocytów u ssaków waha się w granicach kilkudziesięciu dni i jest uzależniona od gatunku. Erytrocyty ulegają rozkładowi w śledzionie, wątrobie i węzłach limfatycznych. Dojrzałe erytrocyty mogą być pozbawione jąder komórkowych (u niektórych płazów ogoniastych i wszystkich ssaków). Bezjądrzaste erytrocyty ssaków mają kształt dwuwklęsłych dysków (wyjątkowo u wielbłądowatych są owalne). W k. stojącej łatwo ulegają sedymentacji wynikającej z różnic w ciężarze właściwym k. i osocza. Szybkość sedymentacji, określana mianem odczynu Biernackiego (OB), rośnie w niektórych schorzeniach, szczególnie w następstwie stanów zapalnych. Leukocyty, w przeciwieństwie do erytrocytów ssaków, posiadają jądra i charakteryzują się intensywną przemianą materii. W obrębie leukocytów wyróżnia się: granulocyty zasadochłonne, kwasochłonne i obojętnochłonne oraz agranulocyty reprezentowane przez limfocyty i monocyty. Granulocyty zawierają ziarnistości w cytoplazmie i charakteryzują się zdolnością fagocytozy. Agranulocyty są pozbawione ziarnistości. Wszystkie kategorie leukocytów mogą przenikać poza obręb naczyń krwionośnych i przekształcać się w makrofagi. Trombocyty ssaków są bezjądrzaste. Powstają w szpiku kostnym. Zawierają trombokinazę, pełniącą istotną rolę w procesie krzepnięcia k. Osocze składa się z wody (ok. 90%), białek (ok. 7%) oraz innych substancji organicznych i nieorganicznych (ok. 3%). Wchodzący w skład białek osocza fibrynogen jest głównym elementem decydującym o krzepnięciu k. Osocze pozbawione fibrynogenu i nie mające zdolności krzepnięcia określane jest mianem surowicy. Całkowita ilość k. krążącej u człowieka odpowiada ok. 6-7,7% masy ciała. K. zdrowego człowieka, w zależności od płci, zawiera 4,5 do 5 mln erytrocytów w przeliczeniu na 1 ml objętości, 14-16 g hemoglobiny/100 ml, 5-8 tys. leukocytów/1 ml, 300 tys. trombocytów/1 ml; OB u kobiet wynosi 3-10 mm/
1 godz., u mężczyzn - 2-6 mm/1 godz. U bezkręgowców k. może zawierać wyłącznie część płynną lub składać się z części płynnej i elementów morfotycznych. U niektórych bezkręgowców k. może być pozbawiona barwników oddechowych i wtedy nie uczestniczy w funkcjach oddechowych. U innych bezkręgowców barwniki oddechowe mogą być rozpuszczone w osoczu lub zamknięte w krwinkach. Zob. też: barwniki oddechowe, krzepnięcie, układ krwionośny.