1) u roślin - utwory występujące na pędach podziemnych, kwiatach i kwiatostanach. Ł. nasienne występują w szyszkach roślin iglastych. Na nich rozwijają się nasiona. Ł. wspierające (okrywające) stanowią ochronę dla ł. nasiennych. Ł. pąkowe, będące przekształconymi liśćmi, okrywają zawiązki pędów; 2) u ryb (Pisces) - utwory kostne pokrywające ciało i pęłniące funkcję ochronną. Wyróżnia się kilka typów ł. ryb: plakoidalne (zęby skórne), ganoidalne i elastyczne. Ł. plakoidalne wykazują najbardziej pierwotny charakter. Występują u ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes). Są kształtu romboidalnego (rzadziej okrągłego). Budową przypominają zęby. Składają się ze zbudowanej z cementu płytki podstawowej, zanurzonej w skórze właściwej, oraz z osadzonego na niej ząbka (wystającego ponad naskórek) pokrytego szkliwem. Pod szkliwem leży dentyna (zębina). W środku ząbka mieści się jama zawierająca odontoblasty (komórki zębinotwórcze). Do jamy tej przez otwór w płytce podstawowej wchodzą naczynia krwionośne i włókna nerwowe. Ł. ganoidalne, typowe dla wielu ryb kopalnych, występują współcześnie u ganoidów chrzęstnych (Chondrostei), u ganoidów kostnych (Holostei). Zewnętrzną warstwę tych ł. tworzy ganoina, pod nią znajdować się może kosmina i spongioza. Warstwę wewnętrzną tworzy izopedyna. Ł. kosmoidalne, będące odmianą ł. ganoidalnych, charakterystyczne są dla ryb trzonopłetwych (Crossopterygii). Nie zawierają ganoiny. W zmienionej formie ł. ganoidalne występują u jesiotrowatych (Acipenseriformes). Ł. elastyczne są typowe dla większości ryb współcześnie żyjących. W grupie tej wyróżnić można ł. cykloidalne, o zaokrąglonym tylnym brzegu oraz ł. ktenoidalne, z wyraźnym ząbkowaniem na tylnej krawędzi. Ł. elastyczne zbudowane są z hialodentyny i izopedyny. W miarę wzrostu ryb na ł. elastycznych odkładają się tzw. skleryty, których szerokość odpowiada intensywności żerowania ryb w poszczególnych okresach roku; (Ryc. 45) 3) u gadów, ptaków i ssaków - utwory rogowe (ł. rogowe) pochodzenia naskórkowego. U gadów mogą pokrywać całe ciało, u ptaków występują na skoku i palcach. Zmodyfikowanymi ł. gadów są pióra ptaków. U niektórych ssaków, głównie owadożernych i gryzoni, ł. zlokalizowane są na palcach lub ogonie. U łuskowców i pancerników pokrywają całe ciało. U pancernika są zespolone z leżącymi pod nimi płytkami kostnymi i tworzą pancerz.
- łuski rogowe, łuski.
- łuski ryb, łuski.
- łuska, przypatrywać się rybiej...