jednostka strukturalna występująca w regulacji ekspresji genów u prokariontów. Teoria o. została sformułowana przez F. Jacoba i J. Monoda w 1961 na podstawie badań nad regulacją ekspresji genów u bakterii. O. składa się z: regulatora (genu regulatorowego, represorowego), promotora (genu promotorowego), operatora (genu operatorowego) i genów strukturalnych. Geny te położone są w powyższej kolejności obok siebie, z wyjątkiem regulatora, który może być oddalony przestrzennie. Do promotora (P) przyłącza się polimeraza RNA, rozpoczynając syntezę mRNA. Geny strukturalne (oznaczane S1, S2 itd.) są odpowiedzialne za syntezę określonych enzymów (oznaczanych odpowiednio E1, E2 itd.) kontrolujących odpowiednie reakcje. Regulator koduje białko, zw. represorem, które przyłącza się do genu operatora, blokując go i uniemożliwiając przesuwanie się polimerazy RNA wzdłuż operonu, co zatrzymuje syntezę mRNA. Regulacja syntezy enzymów może się odbywać na drodze indukcji lub represji. Przy indukcji operator w normalnych warunkach jest zablokowany przez represor. Pojawiający się w środowisku czynnik, zw. induktorem (może to być np. białko, cukier itp.), łączy się z represorem zmieniając jego strukturę, co uniemożliwia blokowanie operatora. Powoduje to swobodną syntezę mRNA, a więc następuje ekspresja genów strukturalnych. (Ryc. 57) Na tej zasadzie działa o. laktozowy u bakterii Escherichia coli. Induktorem w tym przypadku jest laktoza, której pojawienie się w środowisku uczynnia syntezę enzymów potrzebnych do jej rozłożenia. W przypadku represji, w normalnych warunkach operator jest wolny, a synteza enzymów następuje bez przeszkód. Pojawiający się w środowisku czynnik, zw. korepresorem, łączy się z nieaktywnym represorem, zmieniając jego strukturę tak, że represor może zablokować operator. (Ryc. 58) Dzięki o. określone enzymy produkowane są wtedy, gdy są potrzebne komórce do przeprowadzenia odpowiednich reakcji biochemicznych.
jednostka strukturalna występująca wregulacji ekspresji genów uprokariontów. Teoria o. została sformułowana przez F. Jacoba iJ. Monoda w1961 na podstawie badań nad regulacją ekspresji genów ubakterii. O. składa się z: regulatora (genu regulatorowego, represorowego), promotora (genu promotorowego), operatora (genu operatorowego) igenów strukturalnych. Geny te położone są wpowyższej kolejności obok siebie, zwyjątkiem regulatora, który może być oddalony przestrzennie. Do promotora (P) przyłącza się polimeraza RNA, rozpoczynając syntezę mRNA. Geny strukturalne (oznaczane S1, S2 itd.) są odpowiedzialne za syntezę określonych enzymów (oznaczanych odpowiednio E1, E2 itd.) kontrolujących odpowiednie reakcje. Regulator koduje białko, zw. represorem, które przyłącza się do genu operatora, blokując go iuniemożliwiając przesuwanie się polimerazy RNA wzdłuż operonu, co zatrzymuje syntezę mRNA. Regulacja syntezy enzymów może się odbywać na drodze indukcji lub represji. Przy indukcji operator wnormalnych warunkach jest zablokowany przez represor. Pojawiający się wśrodowisku czynnik, zw. induktorem (może to być np. białko, cukier itp.), łączy się zrepresorem zmieniając jego strukturę, co uniemożliwia blokowanie operatora. Powoduje to swobodną syntezę mRNA, awięc następuje ekspresja genów strukturalnych. (Ryc. 57) Na tej zasadzie działa o. laktozowy ubakterii Escherichia coli. Induktorem wtym przypadku jest laktoza, której pojawienie się wśrodowisku uczynnia syntezę enzymów potrzebnych do jej rozłożenia. Wprzypadku represji, wnormalnych warunkach operator jest wolny, asynteza enzymów następuje bez przeszkód. Pojawiający się wśrodowisku czynnik, zw. korepresorem, łączy się znieaktywnym represorem, zmieniając jego strukturę tak, że represor może zablokować operator. (Ryc. 58) Dzięki o. określone enzymy produkowane są wtedy, gdy są potrzebne komórce do przeprowadzenia odpowiednich reakcji biochemicznych.
- OPERON,
- operon laktozowy, operon.operon.
- korepresor, operon.