zwiększanie średnicy organów roślin wwyniku działania kambium (miazgi) ifellogenu (miazgi korkotwórczej). P.w.n.g. zachodzi u nagonasiennych iu dwuliściennych (z okrytonasiennych). Szczególnie intensywny u roślin drzewiastych. Wbudowie pierwotnej łodyg roślin drzewiastych (ale także u niektórych roślin zielnych, np.
u bylin) tworzy się cylinder drewna pierwotnego, otoczony cylindrem łyka pierwotnego. Pomiędzy pozostaje warstwa niezróżnicowanego prakambium (pramiazgi). U większości roślin zielnych prakambium powstaje na późniejszym etapie rozwoju. Wbudowie pierwotnej łodygi różnicują się kolateralne lub bikolateralne wiązki przewodzące (naczyniowa isitowa), bocznie oddzielone od siebie pierwotnymi promieniami rdzeniowymi. Pomiędzy częścią naczyniową, asitową pozostaje niezróżnicowane pasmo prakambium, zktórego wykształca się kambium wiązkowe. Otakich wiązkach mówimy, że są otwarte. Ztkanki miękiszowej promieni rdzeniowych odróżnicowują się pasma komórek, zktórych powstaje kambium międzywiązkowe. Kambium wiązkowe wraz zkambium międzywiązkowym tworzą cylinder. Komórki kambium dzielą się głównie ścianami tangencjalnymi (stycznymi), azbrzeżnych komórek kambium różnicują się tkanki stałe (proces odkładania na zewnątrz ido wewnątrz tkanek stałych). Kambium na całym obwodzie produkuje do wewnątrz ksylem wtórny (drewno wtórne), ana zewnątrz floem wtórny (łyko wtórne), pozostawiając tylko cienkie pierwotne promienie rdzeniowe. Wmiarę zwiększania się średnicy ksylemu pewne odcinki kambium przestają produkować ksylem ifloem, azaczynają odkładać tkankę miękiszową, tworząc wten sposób wtórne promienie rdzeniowe. U roślin klimatu umiarkowanego wksylemie wtórnym widoczne są pierścienie (słoje) przyrostów rocznych drewna. Obejmują one warstwę drewna wiosennego (warstwa jasna składająca się zcienkościennych cewek inaczyń odużym świetle) iwarstwę drewna letniego (warstwa ciemniejsza ogrubościennych cewkach inaczyniach). P.w.n.g. korzenia poprzedzony jest powstaniem kambium (odróżnicowującego się do wnętrza zfloemu pierwotnego lub zzachowanego wtych miejscach prakambium). Powstałe wten sposób łuki kambium zostają połączone (tworząc cylinder kambium) przez odróżnicowujące się na zewnątrz od ksylemu pierwotnego komórki miękiszowe perykambium (okolnicy). Podobnie jak włodydze, kambium korzenia odkłada na zewnątrz floem wtórny ido wewnątrz ksylem wtórny. Wskutek intensywnego odkładania ksylemu zarys cylindra kambium wyrównuje się iprzyjmuje postać pierścienia. Odcinki kambium leżące na zewnątrz od ksylemu pierwotnego produkują komórki miękiszowe, tworzące promienie oddzielające wiązki przewodzące. Wdalszym rozwoju zarówno włodydze, jak iwkorzeniu powstaje fellogen - tkanka merystematyczna produkująca fellem (korek) będący wtórną tkanką okrywającą. (Ryc. 76)
- PRZYROST WTÓRNY, przyrost łodygi lub...
- przyrost pierwotny na grubość, zwiększanie średnicy...
- miazga, 1) kambium - merystem...