regionalny konflikt między krajami arab. i Palestyńczykami a Izraelem, trwa od lat 40. XX w., stanowi element bliskowschodniego konfliktu. Utworzenie państwa Izrael na ziemiach arab. i wywołane tym spory terytorialne, palestyński problem oraz walka o wpływy w regionie stanowią przyczyny konfliktu. Charakter ponadregionalny nadała mu ingerencja ZSRR iStanów Zjedn., przez to stał się elementem zimnej wojny. Pierwsza wojna 1948/49 o kształt i granice Izraela oraz Palestyny zakończyła się klęską krajów arab. (Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Iraku, Libanu, Syrii i Transjordanii), dążących do likwidacji Izraela. Nie uznały one wyniku, zajęły pozostałą, przyznaną przez ONZ Palestyńczykom część ziem. Drugą wojnę w 1956 wywołało przejęcie władzy w Egipcie przez G. Nasera, który zaczął prowadzić antyzachodnią politykę, a także zdecydował o nacjonalizacji Kanału Sueskiego. Uderzyło to w interesy W. Brytanii i Francji, które wraz z Izraelem zaatakowały Egipt, zajmując płw. Synaj. Presja ZSRR i USA zmusiły Izrael do oddania Synaju, linii rozejmu strzegły Siły Zbrojne ONZ, Egipt zaś umożliwił żeglugę Izraelowi. Trzecia wojna, z 1967, zwana sześciodniową, została sprowokowana przez decyzje Nasera o wycofaniu wojsk ONZ oraz uniemożliwieniu żeglugi Izraelowi. Atak wojsk izrael. przyniósł zwycięstwo. Terytorium Izraela zostało trzykrotnie powiększone kosztem Egiptu, Jordanii iSyrii, o Synaj, Wzgórza Golan, Strefę Gazy, Cisjordanię i wschodnią Jerozolimę. Tereny te stanowiły w koncepcji Izraela "buforowe strefy" i były zasiedlane przez ludność żyd. Pokojowe próby rozwiązania konfliktu nie zostały zaakceptowane przez Izrael i Palestyńczyków. Kolejna wojna wybuchła w dniu święta rel. Yom Kippur w 1973. Egipt i Syria bezskutecznie usiłowały zbrojnie odzyskać utracone ziemie. Doraźne Siły Zbrojne ONZ nadzorowały zawieszenie broni, Syria odzyskała część Wzgórz Golan. Przejawem zmian w polityce państw arab. było zastosowanie "broni naftowej" przez świat arab., wywołując kryzys naftowy izachwianie w gospodarce świat. Jednocześnie prozachodnia reorientacja Egiptu umożliwiła podjęcie rozmów z Izrae-lem w 1978. Układy izrael.-egip. wzmocniły dążenia Izraela, który w 1980 zaanektował całą Jerozolimę, w 1981 Wzgórza Golan, a w 1982 wkroczył do Libanu, częściowo niszcząc bazy palest. W 1987 na ziemiach okupowanych przez Izrael wybuchło powstanie palest. intifada, udowadniając, że rozwiązanie problemu palest. jest jednym z warunków zakończenia konfliktu izrael.-arab. Zob. też: bliskowschodni konflikt, problem palestyński, OWP, Arafat Jasir, Autonomia Palestyńska.
- bliskowschodni konflikt, długotrwałe konflikty...
- Golan Wzgórza, pasmo wzgórz na granicy...
- SZEŚCIODNIOWA WOJNA, wojna arabsko-izraelska...