(łac. dictare - dyktować, zalecać)
1. w starożytnym Rzymie forma sprawowania władzy przez jednost-
kę (dyktatora) faktycznie dysponującą wszelkimi uprawnieniami w zakresie podejmowania decyzji. Dyktatora wybierano na 6 miesięcy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia państwa ze strony wroga. Z czasem stała się synonimem władzy obywat. opartej na przemocy;
2. współcześnie d. to władza jednostki
lub wąskiej grupy osób nie wyłonionej
w wolnych wyborach i pozostającej poza kontrolą społ. D. cechuje: stosowanie przemocy wobec przeciwników polit., nieuwzględnianie żadnych praw ani wolności obywat., istnienie tylko jednej partii polit., arbitralność decyzji, nieobecność parlamentu w strukturze władzy. W d. rządzący na ogół starają się kontrolować jedynie życie polit. (co odróżnia ją od totalitaryzmu), wskazując obywatelom, co jest dozwolone. Do d. zalicza się takie formy rządów, jak: auto-
rytaryzm, faszyzm lub totalitaryzm. Współcześnie najczęściej występują d. wojskowe (junty), np. w Iraku czy niek-tórych krajach Ameryki Łac. lub
d. oparte na ideologii marksistowsko-leninowskiej, np. na Kubie i w Korei Płn.