(łac.)
"człowiek radziecki", pojęcie stosowane do opisu osobowości, której charakter, sposób myślenia (światopogląd, system wartości), jak i postawa (moralna, polit., społ.) zostały ukształtowane przez system totalitarny, zwł. komunist. Próbę analizy oddziaływania totalitarnego na jednostkę podjęła m.in. H. Arendt w pracy Korzenie totalitaryzmu pisząc, że zadaniem władzy w takim państwie jest "stworzenie czegoś, co nie istnieje, czyli takiej odmiany gatunku ludzkiego, przypominającej inne gatunki zwierzęce, której jedyny rodzaj wolności polega na zachowaniu gatunku". Pojęcie h.s. wprowadził ros. pisarz A. Zinowiew, w książce Homo sovieticus (1970). Opisał "człowieka radzieckiego", całkowicie podporządkowanego władzy partii, zniewolonego intelektualnie,
pozbawionego osobowości i godności.
W Polsce tą problematyką zajął się
ks. J. Tischner m.in. w książce Etyka solidarności oraz Homo sovieticus (1992). Dla Tischnera h.s. to człowiek jednowymiarowy, uzależniony całkowicie od komunist. reżimu, traktujący instrumentalnie sprawy moralności i wiary oraz podstawowe wartości, będące wyznacznikami istoty człowieczeństwa: dobro
i zło, prawda i fałsz, wolność i zniewolenie.
- HOMO SOVIETICUS, (z łac. = człowiek...
- ZINOWJEW, Aleksandr A. (1922-2006)...
- TISCHNER, Józef (1931-2000)