(łac. immunitas - uwolnienie od obciążeń)
prawo do nietykalności osobistej przyznane pewnym osobom ze względu na zajmowane stanowisko lub pełnione funkcje, w Polsce m.in. i. otrzymują: posłowie, sędziowie i dyplomaci. I. poselski, zwany też parlamentarnym wynika z postanowień konstytucji. Wyróżnia się dwa jego rodzaje: 1) materialny (nieodpowiedzialności) - poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za czyny popełnione w związku z wykonywaną przez niego funkcją (np. za wygłaszanie określonych poglądów). Za swoją działalność odpowiada on wyłącznie przed Sejmem, a w wypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu; 2) formalny (nietykalności) - poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu, od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu. Jeżeli wobec posła zostało wszczęte postępowanie karne, przed dniem jego wyboru, ulega ono na żądanie Sejmu zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu. Poseł nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go podczas dokonywania przestępstwa. O zatrzymaniu niezwłocznie musi być powiadomiony Marszałek Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie posła. I. sędziowski - sędzia nie może być bez zgody sądu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Przysługuje wszystkim sędziom w czasie sprawowania urzędu. Celem tego i. jest zapewnienie niezawisłości sędziów. I. dyplomatyczny przysługuje przedstawicielom państw obcych i ich rodzinom oraz oficjalnym delegatom państw na sesje organizacji międzynar. i ważniejszych konferencji międzynar. Przywileje dyplomatyczne obejmują m.in. nietykalność osobistą, tajemnicę korespondecji,
i. jurysdykcyjny (osoby te nie podlegają orzecznictwu sądów karnych w danym kraju), nietykalność lokalu urzędowego
i mieszkania, zwolnienie z ceł.
- immunitet, 1. w średniow. częściowe...
- IMMUNITET, prawo nietykalności...
- KACZMARCZYK, Zdzisław (1911-80)