(ang. oskarżenie)
w krajach anglosaskich procedura umożliwiająca postawienie w stan oskarżenia osób zajmujących najwyższe stanowiska
w państwie (np. prez., premiera, ministrów) za czyny sprzeczne z prawem. Instytucja i. pojawiła się w XIV w. w Anglii i oznaczała prawo parlamentu do odwołania urzędników i doradców króla, zanikła tam na pocz. XIX w. W 1787 Stany Zjedn. wprowadziły i. do konstytucji, wg której prezydent, wiceprezydent oraz wszyscy urzędnicy państwowi mogą zostać skazani za popełnienie przewinień lub ciężkich przestępstw (np. zdrady, przekupstwa). Prawo wszczynania i. ma Izba Reprezentantów, a sądzi Senat. Aby wyrok był prawomocny, decyzja musi zapaść większością 2/3 obecnych senatorów. Konsekwencją wyroku skazującego jest wydalenie z urzędu oraz utrata funkcji honorowych i odpłatnych. Tylko raz w 1868 postawiono prez. (A. Johnsona) w stan oskarżenia w Senacie, jednak zabrakło jednego głosu do zastosowania i. W 1974 próbowano wszcząć i. przeciwko prez. R. Nixonowi w związku
z aferą Watergate, ale prez. uprzedził bieg wydarzeń i sam podał się do dymisji. W 1998 rozpoczęto procedurę i. przeciwko prez. B. Clintonowi. Zarzucono mu, iż w trakcie dochodzenia prokuratorskiego dot. jego stosunków z M. Lewinski, mówił nieprawdę oraz wywierał naciski na świadków. Instytucja i.
w krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym, dała początek zasadzie odpowiedzialności konst. W Polsce może być ona realizowana w drodze oskarżenia przed Trybunałem Stanu.
- IMPEACHMENT, według prawa anglosaskiego...
- Izba Reprezentantów, niższa izba Kongresu...
- odpowiedzialność konstytucyjna, przewidziane prawem (z...