konflikt na Bałkanach w latach 90. stał się jedną z największych tragedii końca XX w. Wiązał się z rozpadem bloku państw socjalist. i zmianami, które dotyczyły również Jugosławii. Kraj ten do 1991 sprawiał wrażenie stabilnej federacji, zamieszkiwanej przez wyznawców prawosławia, katolicyzmu i islamu oraz przez wiele narodów. Większość stanowili Serbowie (40%), Chorwaci (22%), a następnie Słoweńcy, Albańczycy, Macedończycy, Czarnogórcy, Węgrzy, Słowacy, Turcy, Bułgarzy, Rumuni, Żydzi, Romowie, Grecy, Polacy. Pogłębiający się kryzys gosp. i polit. oraz walka o władzę prowadziły do wzrostu nacjonalizmów i tendencji separatystycznych. Wzrastająca dominacja Serbów pod przewodnictwem prez. S. Miloszevicia zadecydowała o proklamowaniu w 1991 niepodległości Słowenii i Chorwacji. Interwencja armii opanowanej przez Serbów zainicjowała walki, które trwały do początku 1992 przerywane na krótko rozejmami wynegocjowanymi przez Radę Europy i Wspólnoty Europejskie. Jednak republiki te i Macedonia uzyskały pełną niepodległość. Główny konflikt rozgorzał wokół Bośni i Hercegowiny, które proklamowały niepodległość w III 1992. Serbia i Czarnogóra tworzące Nową Jugosławię, nie uznając suwerenności kolejnej republiki, zaatakowały Sarajewo. Wprowadzenie wojsk ONZ nie zapobiegło wojnie. Konflikt stał się przykładem splotu czynników rel., narodowościowych, polit., ekon., wzmocnionych przez tradycje walki, i doprowadził do zupełnie niespodziewanych już w Europie "czystek etnicznych", masowych mordów, okrucieństwa. Efektem było wyniszczenie kraju, setki tysięcy uchodźców. Skuteczną barierą stała się dopiero interwencja NATO w 1995 i wymuszenie Układu w Dayton, na mocy którego wprowadzono kontyngent międzynar. sił zbrojnych (IFOR) rozdzielających strony oraz ustalono utworzenie republiki Bośni i Hercegowiny składającej się z Chorwacko-Muzułmańskiej Federacji oraz Republiki Serbskiej. We IX 1996 odbyły się tam wybory pod kontrolą ONZ. Jednak utrzymanie pokojowej sytuacji w tym rejonie jest nadal wątpliwe. Sygnałem do kolejnych walk, które rozgorzały w 1998 stało się Kosowo, albańska enklawa w republice Jugosławii.
- uchodźstwo, zjawisko towarzyszące...
- JUGOSŁAWII FILM, przed II wojną światową...
- Paryska Karta Nowej Europy, dokument podpisany w...