(łac. consul od consulere - radzić się)
stały przedstawiciel jakiegoś państwa za granicą w ramach stosunków konsularnych, ma chronić interesy swego państwa i jego obywateli. Jego funkcje mogą być ograniczone do jednej, dwóch dziedzin z zakresu gospodarki, prawa, transportu. K. zawodowy jest urzędnikiem państwa wysyłającego, musi więc mieć jego obywatelstwo, nie może wykonywać w państwie przyjmującym dodatkowej pracy zarobkowej. Zasady stosunków konsularnych reguluje konwencja wiedeńska z 1963. Zgodnie z nią szefowie urzędów konsularnych dzielą się na cztery klasy: k. generalny, k., wicekonsul i agent konsularny. Podlegają oni szefowi misji dypl. w danym kraju. Ważna jest również instytucja k. honorowego, nie jest on urzędnikiem państwa wysyłającego i swe zadania pełni jako dodatkowe zajęcie, nie otrzymuje więc stałej pensji, najwyżej zwrot ponoszonych kosztów. Najczęściej funkcję taką powierza się osobie mieszkającej stale za granicą
lub obywatelowi kraju przyjmującego, ewentualnie trzeciego o dobrej pozycji iopinii w tymże państwie, a zarazem powiązanego w jakiś sposób z krajem wysyłającym. Zob. też stosunki konsularne.