(łac. convergere - zbiegać się)
1. zbieżność rozwoju kulturowego ludzi żyjących w podobnych warunkach geogr., pojęcie wprowadził niem. etnolog A. Bastiana (1826-1905); 2. popularna, w latach 60. i 70. w USA i w Europie Zach., teoria głosząca tezę o ewolucyjnym (stopniowym) upodabnianiu się obu ustrojów, kapit. i komunist. wskutek wzajemne-
go przenikania identycznych rozwiązań
w zakresie zarządzania, organizacji i techniki produkcji. Na proces ten nie mają wpływu formy własności, instytucje polit. czy też ideologie. Prekursorem t.k. był amerykański socjolog P.A. Sorokin (1886-1968), który na podstawie analizy podobieństw USA i ZSRR (np. planowanie ekonomiczne, interwencjonizm państwowy, rozwój ubezpieczeń, oświaty, lecznictwa, formy spędzania wolnego czasu, model małżeństwa i rodziny), sformułował pogląd, że w przyszłości dojdzie do powstania jednego wspólnego systemu społ.-ekon., pośredniego między kapitalizmem a komunizmem (tzw. typ integralny). Temu procesowi miała sprzyjać także stopniowa racjonalizacja i dezideologizacja gospodarki komunist. T.k. była ostro krytykowana w państwach realnego socjalizmu, uznawano ją bowiem za ideologiczne narzędzie antykomunizmu. Obecnie, koncepcja ma charakter czysto teoretyczny.
- KONWERGENCJI TEORIA, doktryna konwergencji...
- konwergencja, (łac. convergo - skłaniam...
- KONWERGENCJA, (etnografia)