Republika Litewska (Lietuvos Respublika), państwo w Europie płn.
-wsch., nadbałtyckie, graniczy z Polską, Rosją, Białorusią i Łotwą. Pow. 65 200 km2, ludność 3 mln 700 tys.,
w tym 81% Litwinów, 9% Rosjan, 7% Polaków. Stolica Wilno. Rep. parlamentarna, głową państwa jest prezydent. Władza wykonawcza należy do rządu
z premierem. Od końca XVIII w. była częścią Rosji, w 1918 proklamowała niepodległość. W okresie międzywojennym konflikt z Polską o Litwę Środk. z Wilnem, które pozostało polskie. Po rozpoczęciu II wojny świat., ZSRR przekazał Litwie zajęte Wilno, otrzymując w zamian prawo do stacjonowania wojsk, następnie Litwa przeszła w ręce Niemiec i ponownie ZSRR, który uczynił ją swą republiką. Rozbudowana partyzantka antyradziecka działała do początku lat 50., co spowodowało krwawe represje oraz deportacje. Szansa na odzyskanie niepodległości pojawiła się w okresie pierestrojki. Front stronnictw narodowych, na czele z V. Landsbergisem odniósł zwycięstwo wyborcze i w 1990 proklamował niepodległość. Mimo blokady gosp. ze strony ZSRR, prowokacji zbrojnych, Litwini opowiedzieli się w referendum
z 1991 w 90,5% za suwerennością. Pierwsze lata niepodległości w polityce zagr. były naznaczone kwestią stabilizacji granic i problemami mniejszości, co wiązało się ze stosunkami z Polską, Białorusią i Rosją. Litwa zgłosiła też zainteresowanie członkostwem w NATO oraz Unii Europejskiej. Problemy wewn., brak dostatecznej stabilizacji gosp. uniemożliwiły jej rozpoczęcie negocjacji z UE w pierwszej grupie państw, począwszy od 1998, jednak w ocenie Komisji Europejskiej ma szanse spełnić kryteria kopenhaskie. Kraj ten należy do ONZ, Rady Europy i stanowi istotny element w Radzie Państw Bałtyckich.