proces ujawniania i usuwania z funkcji publ. pracowników określonych służb aparatu przymusu. Zadaniem l. jest przede wszystkim wykrycie, czy osoby publ. nie współpracowały z instytucjami, które były odpowiedzialne za represje w okresie reżimu komunist. (np. służbą bezpieczeństwa, wojskową służbą wewn.). Założeniem l. jest także oczyszczenie z podejrzeń osób, na podst. tajnych materiałów służb bezpieczeństwa, nie obciążonych współpracą z tymi instytucjami oraz pozbawienie możliwości pełnienia ważnych funkcji państwowych przez tych, w stosunku do których zarzuty zostały udowodnione. Przedsięwzięcia lustracyjne są ściśle powiązane z procesem dekomunizacji, który ma miejsce w eur. partiach postkomunist. Na szeroką skalę l. została przeprowadzona w b. NRD, gdzie powołano specjalną komisję weryfikacyjną działającą pod kierownictwem pastora J. Gaucka i b. Czechosłowacji (na mocy ustawy z 1991). W Polsce, problem l. był przez kilka lat przedmiotem ostrych dyskusji polit. Jedni, jak np. Konfederacja Polski Niepodległej czy Porozumienie Centrum, uważali, że powinna ona mieć radykalny charakter, inni jak np. Unia Wolności i Unia Pracy opowiadali się za ograniczoną l. Uchwała Sejmu z 1992 zobowiązywała ministra spraw wewnętrznych do przekazania pełnej informacji nt. urzędników państwowych (począwszy od wojewody), radnych, posłów, senatorów, sędziów, adwokatów i prokuratorów. Jednak na skutek tzw. "afery teczkowej" uchwałę tę Trybunał Konstytucyjny uznał (1992) za niezgodną z konstytucją, a proces legislacyjny związany z uchwaleniem ustawy l. został na kilka lat wstrzymany. Dopiero decyzją Sejmu, na mocy Ustawy z 1997 o ujawnieniu pracy dla służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne, został powołany Sąd Lustracyjny jako właściwy do orzekania w sprawach współpracy osób ze służbami bezpieczeństwa.
- lustracja, próba wyeliminowania...
- LUSTRACJE, opisy dóbr królewskich...
- sąd lustracyjny, utworzony w Sądzie Apelacyjnym...