reguła postępowania, ustanowiona przez kompetentny organ państwa np. parlament, rząd, prezydenta, wojewodę, skierowana do abstrakcyjnego adresata, określająca sposób postępowania w przewidzianej tą normą sytuacji. Realizacja n.p. zabezpieczona jest groźbą użycia przymusu przez państwo, które przewiduje w przypadku jej naruszenia sankcję (np. grzywnę, pozbawienie wolności, opuszczenie bezprawnie zajmowanego lokalu). N.p. wskazuje ogólne cechy adresata, np. skierowana jest do każdego studenta, nauczyciela lub każdego, kto ukończył 18 lat. Jednocześnie też od n.p. wymaga się, by przyznawała określone prawa i nakładała określone obowiązki równo wszystkim adresatom (np. uczniom). Ponadto n.p. wyznacza warunki, jak i zachowania na tyle nie skonkretyzowane, aby mogły być powtarzalne (np. każdy, kto osiągnął pewien pułap rocznych dochodów musi zapłacić przewidziany prawem podatek). Każda n.p. składa się z 3 elementów:
1) hipotezy, wskazującej krąg adresatów oraz okoliczności, w jakich ma ona zastosowanie; 2) dyspozycji, wyznaczającej sposób postępowania sformułowanej w postaci dozwolenia, zakazu lub nakazu; 3) sankcji, określającej konsekwencje naruszenia dyspozycji np. w postaci unieważnienia zawartej umowy lub w polityce - odwołania z zajmowanego stanowiska, utraty biernego i czynnego prawa wyborczego albo zakazu pełnienia określonych funkcji publicznych. N.p. nie jest równoznaczna z przepisem prawnym. Dopiero na podst. całego zespołu przepisów prawnych ustala się obowiązujące n.p. Zob. też: norma obyczajowa, norma polityczna.
- FIKCJA PRAWNA, uznanie przez normę...
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA, obowiązek poniesienia...
- INSTYTUCJA PRAWNA, zespół norm prawnych...