(śrd.w.-łac. - Polska)
określenie Polaków mieszkających stale poza granicami Polski, niezależnie od miejsca urodzenia lub obywatelstwa, zachowujących poczucie łączności duchowej i kult. z ojczyzną. Powstanie P. jest związane
z falami emigracji, z których pierwsza pojawiła się z końcem XVIII w., po rozbiorach. Sytuację i miejsce P. określa
w poszczególnych krajach liczebność, zorganizowanie, gotowość do kultywowania tradycji nar., zakres praw i polityka państwa, na którego terytorium się ona znajduje. Szacuje się, iż skupiska polonijne znajdują się głównie w 32 krajach, najwięcej w USA, Kanadzie, Australii, Brazylii, Francji, Niemczech, W. Brytanii, na terytorium b. ZSRR - Rosja, Kazachstan, Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa, też w Czechach i Słowacji. Działacze P. niegdyś wspierali polskie dążenia niepodległościowe, równocześnie podtrzymując nar. tradycje. Obecnie nadal prowadzą placówki kult. i nauk., ukazuje się polonijna prasa. P. w tych krajach, gdzie żyje od wielu lat i jest bardzo liczna, stanowi grupę kreującą wizerunek Polski, propagującą jej interesy. Problemem są głębokie podziały polit., personalne, organizacyjne osłabiające jej rolę jako grupy nacisku, również przy obronie własnych interesów. Nowe związki
z P. narodziły się w latach 90. po zmianie systemu polit. Polski. Polegają one na rozwoju gosp. kontaktów, wspólnych przedsięwzięć w zakresie inwestycji, część emigrantów zdecydowała się też powrócić do kraju. Szczególnie trudną sprawą jest tu zaspokojenie nadziei Polaków z b. ZSRR. Oczekują oni od Polski nie tylko pomocy w zakresie oświaty, kult., ale też możliwości przyjazdu do kraju na stałe, co wiąże się z ogromnymi nakładami finansowymi.