(łac. revolutio)
1. całkowita, fundamentalna i szybka zmiana
w określonej dziedzinie życia społ., intelektualnego czy kult. (np. r. naukowo-
-techniczna, r. kulturalna, r. obyczajowa). 2. gwałtowne obalenie istniejącego ustroju polit. i zastąpienie go innym, przy na ogół masowym poparciu społ., któremu towarzyszy użycie przemocy. Takie rozumienie r. upowszechniło się od r. franc. (1789). R. różni się od zamachu stanu. U podstaw r. leży zazwyczaj ideologia. Uzasadnieniem r. jest konieczność przyspieszenia postępu ludzkości, rozumianego jako wielki akt wyzwolenia otwierający nową erę. Rzecznikiem takiego poglądu był K. Marks. Doświadczenia XX w. wskazują jednak, że pogląd o nieuchronności r. i niesionym przez nią postępie (społ., gosp., kult.) nie dają się utrzymać, zważywszy na doświadczenia, jakie przyniosła r. w Rosji (1917) i w innych krajach na wszystkich kontynentach.