rozmowy
i negocjacje mające na celu ograniczenie, redukcję zbrojeń lub całkowite rozbrojenie. Szczególnej wagi nabrały one po
II wojnie świat., w obliczu wyścigu zbrojeń i wprowadzania nowych rodzajów broni, w tym broni jądrowej. Komisja Energii Atomowej powołana przez ONZ miała doprowadzić do zakazu jej posiadania i użycia jednak konflikt Wschód-Zachód oraz zimna wojna uniemożliwiły jej działanie.
Niewielkie sukcesy odnotowała też Komisja Rozbrojeniowa ONZ. W 1961 powołano Komitet Rozbrojeniowy z siedzibą w Genewie, powiązany z ONZ systemem sprawozdań i zaleceń. Pierwotnie skupiał 18 państw, następnie 40. Rokowania doprowadziły do zawarcia istotnych układów, np. o zakazie prób z bronią jądrową w atmosferze, przestrzeni kosmicznej i pod wodą (1963), układu o nieproliferacji broni jądrowej (1968), układu o pokojowym wykorzystaniu przestrzeni kosmicznej (1967), o dezatomizacji dna oceanów (1971), konwencji o zakazie badań, produkcji i magazynowania broni bakteriologicznej (1972). Równocześnie z r.r. w ramach Komitetu, rozmowy prowadziły dwa supermocarstwa. Przyniosło to porozumienie SALT I o ograniczeniu zbrojeń strategicznych (1972), układ o ograniczeniu systemów obrony przeciwrakietowej - ABM (1972) oraz SALT II (1979). Innym forum r.r. w latach 70. były wiedeńskie rokowania rozbrojeniowe w sprawie wzajemnej redukcji sił zbrojnych i zbrojeń w Europie Środk. W latach 80. nawrót do zimnej wojny oznaczał załamanie się rozmów. Nowy etap w r.r. rozpoczął się w 1986. Doszło do podpisania przez USA i ZSRR układu o likwidacji rakiet średniego i krótkiego zasięgu - INF (1987). Wiedeńskie rokowania między państwami NATO i Układu Warszawskiego przyniosły traktat w sprawie zbrojeń konwencjonalnych - CFE (1990), który uzupełniły porozumienia z Helsinek o ograniczeniu stanów osobowych sił konwencjonalnych (1992). W ramach państw KBWE podpisany został też traktat o otwartych przestworzach (1992), dokumenty wiedeńskie w sprawie środków budowy bezpieczeństwa i zaufania. USA i ZSRR doprowadziły także do podpisania układu START (1991), który w 1993 został uzupełniony nowym porozumieniem USA i Rosji - START II. Osiągnięto też sukcesy w r.r. ogólnoświatowych. 127 krajów podpisało w 1993 Konwencję o powszechnym i całkowitym zakazie badania, produkcji, składowania i używania broni chemicznej, a w 1996 zawarto Traktat o zakazie prób z bronią jądrową. Realizacja tych porozumień doprowadziła do zniszczenia lub ograniczenia zasobów rakiet balistycznych, okrętów atomowych i podwodnych, głowic jądrowych, choć proces ten nie przebiega tak bezproblemowo jak oczekiwano w chwili przełomowych przemian w Europie Środkowo-Wschodniej. Składa się na to wewn. polityka Rosji, wzrost napięć międzynar. i konfliktów, też w Europie, zagrożenie proliferacją broni jądrowej wywołane próbami Indii i Pakistanu w 1998.
i rozbrojenia" target="_self" text="umowy w sprawie kontroli zbrojeń
i rozbrojenia"/>, traktaty i układy wielostronne...
- wiedeńskie rokowania rozbrojeniowe, rozmowy w sprawie wzajemnej...
- Komisja Energii Atomowej, komisja powołana przez...
- umowy w sprawie kontroli zbrojeń i rozbrojenia, traktaty i układy wielostronne...