(łac. senatus)
1. w Polsce jeden
z dwóch organów (obok Sejmu) sprawujących władzę ustawodawczą. Składa się ze 100 senatorów wybieranych po 2. z każdego województwa (oprócz warszawskiego i katowickiego, gdzie wybiera się 3 na okres 4 lat w wyborach powszechnych, bezpośrednich, w tajnym głosowaniu ( prawo wyborcze). Kadencja jego może ulec skróceniu, jeśli zostanie rozwiązany Sejm. Organami S. są: Marszałek S., Prezydium S. (składające się z marszałka i wicemarszałków), Konwent Seniorów (tworzą go marszałek, wicemarszałkowie) i przedstawiciele klubów senackich (skupiają senatorów o tej samej przynależności partyjnej). Organami roboczymi izby są komisje S. działające na podobnej zasadzie jak komisje sejmowe. Organizację prac S. zapewnia Kancelaria S. Kompetencje S. są stosunkowo niewielkie. Jego udział w zakresie ustawodawstwa polega na prawie występowania z inicjatywą ustawodawczą oraz rozpatrywaniu w ciągu 30 dni uchwalonych przez Sejm ustaw, chyba że są to ustawy pilne (termin wtedy ulega skróceniu do dni 14). S. może przekazaną ustawę przyjąć bez poprawek albo wprowadzić do tekstu poprawki bądź ją odrzucić. Uchwałę S. odrzucającą ustawę albo zaproponowaną poprawkę uznaje się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów ( większość głosów) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Natomiast ustawa budżetowa uchwalona przez Sejm przekazywana jest S., który na jej rozpatrzenie ma 20 dni.
Z kolei ustawa o zmianie Konstytucji RP podlega rozpatrzeniu przez S. w ciągu 60 dni. Zmiana konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez S. i Sejm. S. wyraża także zgodę na zarządzenie przez Prezydenta RP referendum ogólnokrajowego. Ponadto S. udziela zgodę na powołanie i odwołanie Prezesa NIK, powołanie Rzecznika Praw Obywatelskich oraz powołuje 2 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, 2 senatorów do składu Krajowej Rady Sądownictwa, a także członków Rady Polityki Pieniężnej. Marszałek S. oraz 30 senatorów może również wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi ( ratyfikacja) umowami międzynar. albo zgodności przepisów prawa z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynar. i ustawami; 2. w staroż. Rzymie: początkowo 100-osobowa rada panującego, w okresie republiki - główny organ rządzący; 3. w średniowieczu nazwa rady miasta; 4. współcz. obiegowe określenie izby wyższej 2-izbowego parlamentu (np. w USA, Francji, Belgii i we Włoszech); 5. kolegium wyższej uczelni współdziałające z rektorem w jej kierowaniu.