(1637-77)
hol. myśliciel, jeden z najbardziej wpływowych filozofów czasów nowoż. Główne dzieła S. Etyka i Traktat polityczny opublikowano po jego śmierci. Na poglądy S. dot. państwa i społ. pewien wpływ wywarły koncepcje T. Hobbesa, choć konkluzje obu autorów są różne. S. założył, że ludzie w początkowym okresie żyli we wzajemnej wrogości, gdyż wyłącznie siła stanowiła granicę ich praw naturalnych. Dlatego też, rozsądnie się zachowując, zawarli oni umowę społeczną, na mocy której powołano państwo, zapewniające jednostkom ład i bezpieczeństwo. Celem państwa jest zapewnienie ludziom szczęścia i wolności w granicach reguł przyjętych i akceptowanych przez społ. Rozważając wady i zalety różnych ustrojów, S. doszedł do przekonania, że najlepsza jest demokracja. Jest bowiem najbardziej naturalną i najbliższą każdemu człowiekowi formą sprawowania władzy, a także najkorzystniejszym sposobem zagwarantowania tolerancji i zabezpieczenia jednostce jej praw i wolności. Zarazem uważał, że prawa polit. powinni posiadać tylko zamożni. Dowodził również, że państwo powinno oprzeć się na całkowitym zagwarantowaniu własności prywatnej i wolności obrotu towarami. Poglądy S. można uznać za umiarkowanie konserwatywne. Jego idee wolności i tolerancji oraz utylitarystycznie pomyślanych zadań państwa wytyczały wizję przyszłej liberalnej republiki burżuazyjnej. Do S. nawiązywali liczni myśliciele oświeceniowi, w tym przede wszystkim J.J. Rousseau.
- BENEDYKT, Pochodzenia łacińskiego,...