(United States of America - USA), państwo w Ameryce Płn., graniczące z Kanadą i Meksykiem, leżące nad Atlantykiem i Pacyfikiem. Pow. 9 372 600 km2, ludność 250 mln. Stolica
Waszyngton. Rep. federacyjna ( Stanów Zjednoczonych system polityczny), złożona z 50 stanów i dystryktu stołecznego - Kolumbii. USA od początku XX w. stały się pierwszą potęgą przemysłową, handlową, a następnie technologiczną świata i utrzymują tę pozycję do tej pory, choć wyrosła im konkurencja w postaci Japonii, Niemiec. Z poważnych nawet problemów i kryzysów gosp. (prohibicja i jej skutki społ. w postaci rozbudowanej przestępczości zorganizowanej, wielki kryzys lat 20. i 30., załamanie gosp. w latach 80.) umiały wyjść, pozostając mocarstwem. O ich supermocarstwowej roli w okresie po
II wojnie zadecydowała zmiana polityki zagr. z izolacjonizmu na globalizm, dysponowanie bronią jądrową i możność przewodzenia Zach. w konflikcie ze Wsch. zarówno dzięki potędze wojsk., jak i gosp. Były jednym z głównych twórców systemu powojennego opartego na jałtańsko-poczdamskim ładzie oraz ONZ, w wymiarze regionalnego bezpieczeństwa NATO. Najpoważniejsze problemy w polityce zagr., mające też reperkusje wewn. to wietnamska wojna, kubański konflikt. Kryzysy wewnątrzpolityczne były wywołane przez afery typu Watergate, Iran-contras. Do końca lat 60. niezwykle istotna była też kwestia dyskryminacji rasowej czarnej ludności USA, rozwiązana m.in. dzięki roli, jaką odegrał M.L. King. W latach 90. po upadku ZSRR i w obliczu słabości Rosji przejęły czołową rolę w budowie nowego ładu międzynarodowego, choć nie hegemoniczną. Ułatwiło im tę pozycję wyjście z kryzysu gosp. i ponowny bardzo szybki i stabilny rozwój gosp. Pozostają one nadal aktywne w obszarze Europy, choć równocześnie zintensyfikowały działania w regionie Pacyfiku, inicjując procesy integr. Początek na ich własnym kontynencie dała NAFTA, ale wolny rynek jest celem obu Ame-
ryk ( FTAA) oraz Azji i Pacyfiku ( APEC). Odmienna, oparta na współpracy a nie przewodzeniu czy neokolonializmie koncepcja w polityce wobec krajów latynoamer., azjat., a też afryk. może sprzyjać rozwojowi i stabilizacji polit. w tych regionach, przełamała natomiast już w sposób widoczny silne dotąd antyamerykańskie nastroje. Problemem pozostają stosunki z krajami islamu oraz zachowanie równowagi i współpracy w relacjach z Chinami i Rosją. Decyzji też wymaga stopień zaangażowania w rozwiązywanie konfliktów międzynar., np. na Bałkanach. Kontrowersyjny pozostaje też wpływ USA, określany mianem imperializmu, na ład informacyjny i kult. w świecie. Zob. też Kissinger Henry, Reagan Ronald, Roosevelt Franklin Delano.
- Stany Zjednoczone Ameryki, (USA)
- LIBRARY OF CONGRESS,
- USA, Stany Zjednoczone Ameryki.(...)