jeden z ultralewicowych kierunków w ruchu komunist. (obok maoizmu) oparty na ideol., społ.-polit. poglądach L. Trockiego, kontynuowany przez jego zwolenników skupionych w założonej w 1938 IV Międzynarodówce. T. powstał na przełomie lat 20. i 30. XX w. w ros. partii komunist. i międzynar. ruchu komunist. Podstawowe założenie t. oparte jest na koncepcji rewolucji, nazwanej teorią permanentnej rewolucji. Wg niej zwycięstwo rewolucji w jednym kraju jest niemożliwe, dlatego celem komunistów powinno być przeniesienie jej na wszystkie państwa kapit. Z doktryny tej wynika koncepcja tzw. eksportu rewolucji, polegająca na międzynar. aktywności działaczy rewol. W jej ujęciu partia jest świadomą elitą, która przewodzi masom w walce rewol. T. jest przeciwny sojuszowi robot.-chłopskiemu jako rozwiązaniu wyjątkowo szkodliwemu dla idei rewolucji. T. proponuje swoistą koncepcję gospodarowania. Społ. ma zostać całkowicie pozbawione własności tak indywidualnej, jak i zespołowej. Wszystkimi dobrami w państwie zarządzać ma państwowo-partyjna elita. Mechanizmem zabezpieczającym przed wynaturzeniem i zbiurokratyzowaniem tego aparatu ma być stała rotacja funkcji. W kwestii funkcjonowania partii t. dopuszczał walkę frakcyjną w jej łonie jako element wewnątrzpartyjnej demokracji. Ważnym elementem t. była globalna krytyka działalności radz. komunistów i jej wodza J. Stalina. Idee t. znalazły znaczny oddźwięk zwł. w Ameryce Łacińskiej. Po II wojnie świat. t. pojawił się w programach ugrupowań lewackich na Zachodzie, szczególnie
w okresie przetaczającej się w 1968 przez USA i Europę Zach. rewolty studenckiej.
- TROCKIZM, jeden z nurtów w międzynar.(...)
- permanentna rewolucja, teoria sformułowana...
- ekstremizm polityczny, (łac. extremus - najdalszy,...