termin międzynar. przyjęty powszechnie w czasie I i II wojny świat. Pierwszym aktem ustalającym odpowiedzialność karną zbrodniarzy wojennych za zbrodnie przeciw pokojowi oraz prawom i zwyczajom wojennym był Traktat Wersalski. W czasie II wojny świat. państwa koalicji antyhitlerowskiej i wielkie mocarstwa uchwaliły kilka deklaracji zawierających zapowiedź ukarania zbrodni wojennych. 20 X 1943 została ustanowiona w Londynie Komisja Narodów Zjednoczonych do spraw Zbrodni Wojennych, a powołane przez nią urzędy narodowe przygotowywały rejestr zbrodniarzy. Katalog z.w. znalazł się w Statucie Międzynar. Trybunału Wojsk., zaakceptowanym w 1945. Wyodrębniono w nim trzy rodzaje przestępstw: zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości ( ludobójstwo) oraz z.w. Do tych ostatnich zaliczono pogwałcenie prawa i zwyczajów wojennych. Zasady Norymberskiego Trybunału znalazły swe rozwinięcie w konwencjach i rezolucjach ONZ, m.in. o zapobieganiu i karaniu ludobójstwa (1948), o ochronie ofiar wojny (1949), o nieprzedawnianiu zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości (1968). Mimo istniejących regulacji prawnych z.w. towarzyszą omal że wszystkim konfliktom, a brak konsekwencji i możliwości bezwzględnego ich ścigania i karania pogarsza sytuację. Na terenie Europy doszło do masowych z.w. w jugosłowiańskiej wojnie, głównymi ich ofiarami była ludność cywilna. Do osądzenia winnych powołano Trybunał Międzynarodowy w Hadze. W 1998 jego jurysdykcja obejmuje też konflikt w Kosowie. Jednak procesy toczą się bardzo powoli, trudności stwarza też schwytanie winowajców, zwł. tych zajmujących znaczące stanowiska polit. Nadzieje na skuteczne egzekwowanie praw człowieka są wiązane z powołanym w VII 1998 przez 120 państw Międzynarodowym Stałym Trybunałem Karnym.
- ZBRODNIE WOJENNE, pojęcie prawne określone...
- zbrodnia, umyślne przestępstwo...
- NIEPRZEDAWNIENIE ZBRODNI HITLEROWSKICH, zasada prawa międzynar.(...)