najmniejsza cząstka pierwiastka chemicznego, która jeszcze posiada jego własności chemiczne. A. jest układem cząstek elementarnych składającym się z dodatnio naładowanego jądra atomowego i otaczającej je chmury elektronowej. Praktycznie cała masa atomu skupiona jest w jego jądrze, którego rozmiar jest ok. 10 000 razy mniejszy od rozmiaru atomu. Jądro składa się z protonów i neutronów zwanych ogólnie nukleonami. Ładunek jądra równy jest liczbie protonów pomnożonej przez dodatni ładunek elementarny. Liczba elektronów w atomie równa jest liczbie protonów i jest to tzw. atomowa liczba Z. Liczbę nukleonów w jądrze nazywamy liczbą masową A. Obie te liczby umieszcza się w symbolu atomu pierwiastka, np. oznacza, że atom sodu zawiera 23 nukleony, w tym 11 protonów. Oznacza to także, że powłoka elektronowa tego atomu zawiera 11 elektronów. A. mają rozmiary rzędu 10-10 m, a ich masy zawierają się w granicach między 10-27 i 10-25 kg. Oddziaływanie jądra atomowego z chmurą elektronową ma charakter elektrostatyczny, podczas gdy protony i neutrony w jądrze związane są siłami jądrowymi. Stany energetyczne a. są dyskretne, co oznacza, iż pochłania on i emituje energię ściśle określonymi porcjami. Przejawem tego są dyskretne (liniowe) widma emisyjne i absorpcyjne atomów pozwalające na ich identyfikację (podobnie jak odcisk palca u człowieka). Obecne poglądy na budowę atomu bazują na bardzo poglądowym modelu zaproponowanym w 1913 przez Nielsa Bohra ( atom Bohra), ale dokładny opis własności a. powstał dopiero na gruncie mechaniki kwantowej. W opisie tym elektron krążący po ściśle określonej orbicie został zastąpiony przez rodzaj fali stojącej, nazywanej często chmurą elektronową lub obszarem orbitalnym. Nie jest to zwykła chmura; jej gęstość określa prawdopodobieństwo znalezienia elektronu w określonym punkcie przestrzeni. Stan każdego elektronu w a. charakteryzują 4 liczby kwantowe związane z takimi wielkościami fizycznymi, jak: energia, orbitalny moment pędu, rzut momentu pędu na wyróżniony kierunek w przestrzeni, rzut własnego momentu pędu elektronu ( spin) na wyróżniony kierunek. Liczby kwantowe opisują tzw. stan kwantowy elektronu. W atomie w określonym stanie kwantowym może znajdować się tylko jeden elektron ( zakaz Pauliego).
- ATOM, najmniejsza część...
- ATOM CENTRALNY,
- ATOM ASYMETRYCZNY, atom wielowartościowego...