cząstki fundamentalne, obiekty fizyczne uważane za twory proste będące fundamentem budowy wszystkich obiektów materialnych. Zalicza się do nich obecnie wszystkie znane obiekty mikroświata oprócz jąder atomowych o liczbach masowych większych niż 1. Dzieli się je wstępnie na trzy grupy: f o t o n y, l e p t o n y i h a d r o- n y. Wśród tych ostatnich wyróżnia się m e z o n y i b a r i o n y. Cz.e. uczestniczą w fundamentalnych oddziaływaniach: hadrony biorą udział we wszystkich oddziaływaniach, leptony - w oddziaływaniach słabych, a jeśli posiadają ładunek elektryczny, oddziałują także elektromagnetycznie. Szczególną rolę "pośredników" spełniają cząstki będące kwantami oddziaływań. Foton przenosi oddziaływania elektromagnetyczne, g r a w i t o n (hipotetyczna cząstka) jest kwantem oddziaływania grawitacyjnego, g l u o n y to kwanty oddziaływań silnych, a b o z o- n y W i Zo pośredniczą w oddziaływaniach słabych. Znakomita większość cz.e. to obiekty nietrwałe, o bardzo krótkich czasach życia, tworzone i obserwowane podczas zderzeń cząstek o wysokich energiach. Trwałe cz.e. to foton, neutrina i elektron (leptony) oraz nukleony: proton i neutron zaliczane do barionów.
- CZĄSTKI ELEMENTARNE, cząstki fundamentalne...
- cząstki τ, cząstki elementarne,...
- quasi-cząstki, (kwazicząstki)