wyspa japońska, czwarta pod względem pow. w archipelagu (18,8 tys. km2); 4,2 mln mieszk. (1990); obszar przeważnie górzysty (wys. do 1981 m), wzdłuż wybrzeży i w dolinach rzecznych niziny; klimat podzwrotnikowy, monsunowy (roczna suma opadów do 3000 mm); rzeki krótkie; 75% pow. zajmują lasy: górskie (bukowe i jodłowo-świerkowe), na płd. wiecznie zielone (iglaste); uprawa ryżu, pszenicy, soi, tytoniu, batatów, herbaty, cytrusów, warzyw; rybołówstwo, hodowla pereł; wydobycie rudy miedzi; przem. drzewny, papierniczy, włókienniczy, chem., środków transportu, rafineryjny, elektroniczny; 3 mosty drogowo-kolejowe prowadzące na wyspę Honsiu; gł. miasta i porty: Matsuyama, Takamatsu, Tokushima, Kōchi.
OKAYAMA, TOKUSHIMA, SAKAIDE, MATSUYAMA, TAKAMATSU, MARUGAME, JAPONIA, AWAJI-SHIMA, SAIJO, NIIHAMA