stan w zach. części USA, w G. Skalistych; pow. 253,3 tys. km2; 503 tys. mieszk. (2004); najrzadziej zaludniony stan USA (po Alasce), ok. 2 osoby/km2; stol. Cheyenne, gł. miasta: Casper, Laramie, Cody; ukształtowanie pow. górzyste (średnia wys. ponad 2000 m), gł. łańcuchy górskie: Wind River Range (z najw. szczytem Gannett - 4202 m), Laramie, Big Horn; klimat górski z pogranicza strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej, kontynentalny; średnie temp. stycznia -4C w dolinach, -15C w górach (na wys. 3000 m); lipca 10-22C; średnia roczna suma opadów 400-800 mm; rzeki należą do dorzecza Missisipi, gł.: Platte Płn., Bighorn, Green River (dopływ Kolorado); roślinność na zach. stepowa (suche prerie), w górach lasy iglaste, w kotlinach półpustynna, piołunowa, słonorośla; podstawą gospodarki hodowla bydła; na terenach sztucznie nawadnianych uprawa pszenicy, jęczmienia, owsa, buraków cukrowych, roślin pastewnych, koniczyny, ziemniaka; wydobycie ropy naft., gazu ziemnego, rud uranu, cyny, fosforytów; przemysł słabo rozwinięty, większego znaczenia drzewny, petrochem., spoż., szklarski; rozwinięta turystyka (jeden z atrakcyjniejszych regionów USA), kilka parków nar. (Yellowstone - na Liście UNESCO, Grand Teton, Flaming Gorge, Bighorn); sieć drogowa i kolejowa rzadka, gł. szlaki transkontynentalne. Obszar od 1743 penetrowany przez Francuzów, włączony przez nich do Luizjany, 1803 wraz z nią odsprzedany USA; do wybudowania Union Pacific Railroad (1868) penetrowany gł. przez traperów, misjonarzy, miejsce konfliktów (1865 i 1866 powstania) Indian z wielkimi hodowcami bydła; od 1868 samodzielna prowincja, pierwsza, w której kobiety otrzymały prawa wyborcze (1869); 1890 przyjęty do Unii jako 44. stan.
MADISON, LARAMIJSKA FAZA OROGENICZNA, ŚRODKOWY ZACHÓD, SKALISTE GÓRY, FRONT RANGE, CHEYENNE
- SZOSZONI, Ameryki Płn. z uto-azteckiej...
- PROULX, Annie E. (ur. 1935)
- cios kolumnowy, (cios słupowy)