miasto obwodowe w azjatyckiej części Rosji, port nad rz. Angarą; zał. 1652 jako Irkuckie Zimowisko; ośr. adm.-wojsk. dla kolonizacji Syberii; w XVII w. punkt tranzytowy handlu z Mongolią, potem z Chinami; od XVIII w. do 1917 miejsce zsyłek (duże zasługi pol. zesłańców dla rozwoju I.); w okresie stalinowskim w I. więzienia polit. Krasnyj Korpus i etapowe na trasie do Władywostoku; 591 tys. mieszk. (1998); przem. maszynowy, mat. bud., spoż., drzewny, skórzany; elektrownia wodna; węzeł komunikacyjny; od 1918 uniwersytet; muzeum; cerkwie i domy z XVIII-XIX w.
OCHOCK, UST-ILIMSK, MALTA, WITKOWSKI, IRKUT, TRANSSYBERYJSKA KOLEJ, KAŃSKO-ACZYŃSKIE ZAGŁĘBIE WEGLOWE, KONGRES POLAKÓW W ROSJI, USOLE SYBIRSKIE, SIEROSZEWSKI
- ŁAPTIEW, Dmitrij J. (XVIII w.)...
- linia transsyberyjska, (Kolej Transsyberyjska)...
- ARBUZOW Aleksiej N., (1908-86)