Tōkyō
stolica Japonii; miasto na w. Honsiu nad Zat. Tokijską, w centrum niziny Kantō - największej w Japonii; aglomeracja T. stanowi prefekturę stołeczną o pow. 2146 km2; należą do niej archipelagi w. Izu-Shichitō i Ogasawara-gunto; wraz z aglomeracją Jokohamy największy na świecie obszar metropolitalny (31,2 mln mieszk. 2004); samo T. jest jednym z najludniejszych m. świata (8,3 mln mieszk. - 2004); gł. ośr. przemysłowy, handlowy, finansowy i kulturalny Japonii (banki, instytucje finansowe, giełda papierów wartościowych, siedziby centralnych władz państwowych i wielkich korporacji, targi przemysłowe - co dwa lata, na przemian z Osaką); silna koncentracja przem.; obok wielkich fabryk wiele małych i średnich warsztatów i zakładów produkcyjnych; przem. poligraficzny, precyzyjny, elektrotechn., elektroniczny, samochodowy, stoczniowy, lotniczy, taboru kolejowego, maszynowy, metalowy, chem., spoż., celulozowo-papierniczy, drzewny, włókienniczy, skórzany; duże huty żelaza; węzeł kolejowy (m.in. superekspresu Shinkansen), drogowy, lotniczy (lotniska Haneda i Narita, połączone szybką koleją z centrum miasta); dobrze rozwinięta sieć metra (łącznie 205 km linii); port handlowy (przeładunek roczny ok. 60 mln t); liczne uczelnie wyższe, w tym Uniw. Tokijski (zał. 1869), akademie nauk i sztuk pięknych, tow. naukowe i instytuty badawcze (Uniw. ONZ, zał. 1972), biblioteki, najwiźksze jap. wydawnictwa książkowe i prasowe, muzea, galerie, stadiony (w tym wielki Stadion Olimpijski), wieća Tōkyō Tower. W jednych dzielnicach zabudowa niska i chaotyczna z wąskimi ulicami, w innych - nowoczesna z drapaczami chmur i wielopoziomowymi skrzyżowaniami; w centralnej części pałac cesarski otoczony fosą i resztkami murów obronnych; na płd. dzielnica administracji państwowej (parlament, siedziba rządu i ministerstw), na wsch. - siedziby wielkich korporacji przemysłowych i banków (dzielnica Marunouchi); wzdłuż ulicy Ginza znane centrum handlowe; na płd. od niego dzielnica rozrywki (teatry, kabarety, restauracje, lokale nocne); gł. instytucje naukowe i kulturalne skupiają się w płn. części T.; otaczają je rozległe tereny parkowe (parki Asakusa i Ueno). Zach. część T. stanowi tzw. Górne Miasto o charakterze rezydencjonalnym; w Dolnym Mieście (nad Zat. Tokijską) skupiony przem. stoczniowy, porty; zabudowa uboższa i niższa. Największe zmiany w strukturze m. (przede wszystkim w układzie komunikacyjnym) zaszły przed Igrzyskami Olimpijskimi (1964), mimo to T. nadal boryka się z poważnymi kłopotami (wielkie korki samochodowe, tłok uliczny, problemy ze ściekami, odpadami komunalnymi i przemysłowymi, zaopatrzeniem w wodę, skaźeniem atmosfery - smogiem). Po raz pierwszy T. pojawia się w zapisach historycznych w XII w. jako osada rybacka Edo (Yedo); 1457 Ōta Mochisuke zakłada siedzibę obronną, przekształconą 1590 przez Tokugawę Ieyasu w zamek; 1603 Tokugawa staje siź shōgunem Edo, a jego siedziba zostaje podniesiona do rangi stol. Japonii; od tego momentu intensywny rozwój m.; na wzgórzach na zach. od zamku wznoszono siedziby magnackie (Górne Miasto - Yamanote); na wsch. od zamku osiedla ubogiej ludności (Shitamachi - Dolne Miasto); w XVIII w. największe m. świata (1,4 mln mieszk.); od 1868 siedziba cesarza Japonii pod ob. nazwą; 1923 wielkie trzęsienie ziemi zniszczyło ponad 60% T.; odbudowane wg nowoczesnych załoćeń architektonicznych; kolejne poważne zniszczenia przyniosły dywanowe naloty lotnictwa amer. w czasie II woj. świat.; najciekawszymi zabytkami w T. są świątynie Zōjōji ze słynnymi wrotami, Meiji-jingū, Yasukuni-jinja, Gokokuji, Tōshōgū, Hommonji; pałac cesarski, pozostałości zamku (XVII w.), gmach parlamentu, pałac Akasaka.
HARA, EDO, NIIZA, JOKOHAMA, SAIONJI KIMMOCHI, HANAMI, TŌKYŌ, ŌKUMA, SHINTŌ, NATSUME
- Tokio, ndm , wyjechać do Tokio,...
- Tokio, stolica Japonii na wyspie...
- TOKIO HOTEL, wcześniej Devilish