Reklama

Ameryka Północna

kontynent na półkuli zach., połączony Przesmykiem Panamskim zAmeryką Południową. Powierzchnia kontynentu wraz zAmeryką Środkową, Archipelagiem Arktycznym iGrenlandią liczy 24,3 mln. km2. Cieśnina iM. Beringa oddziela ją od Azji, od zach. oblewa ją O. Spokojny aod wsch. O. Atlantycki. Kontynent silnie rozczłonkowany, szczególnie wczęści północnej; najdłuższa po Europie inajlepiej rozwinięta linia brzegowa spośród wszystkich kontynentów. Średnia wysokość 677 m n.p.m, najwyższy punkt - McKinley 6194 m n.p.m. wKordylierach, a najniższy - Dolina Śmierci - -85m n.p.m.; ok. 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m., wtym ok. 7% powyżej 2000 m n.p.m. Rzeźba układa się południkowo: wczęści zach. Kordyliery, wczęści środkowej Wielkie Równiny iNiziny Wewnętrzne przechodzące ku pd. wNizinę Zatokową, na wsch. wAppalachy. Pn.-wsch. część kontynentu zajmuje prekambryjska tarcza kanadyjska, wplejstocenie poddana działalności lądolodu, pozostałością są Wielkie Jeziora Kanadyjskie. Wzdłuż wybrzeźa atlantyckiego ciągną się sfałdowane wczasie orogenezy kaledońskiej ihercyńskiej Appalachy; zach. część kontynentu zajmują sfałdowane wczasie orogenezy alpejskiej Kordyliery, będące obszarem sejsmicznym, zwygasłymi iczynnymi wulkanami. Występują prawie wszystkie typy klimatów od polarnego na pn. (20% obszaru) poprzez klimaty strefy umiarkowanej izwrotnikowej (75%) aż do wilgotnego klimatu równikowego (5%) na pd., klimat morski na wybrzeżach zach. iwsch., kontynentalny suchy wczęści środkowej, najwyższe temperatury na pustyni Mojave, maksymalne powyżej 50C. Dobrze rozwinięta sieć rzeczna zajmuje centralną część kontynentu; najdłuższa rzeka to Missisipi - Missouri (6148 km), wczęści pn. rzeki stałe, lecz zamarzające na ok. 9 miesięcy, największa - Mackenzie zbierająca wody zlicznych jezior; dla żeglugi najbardziej przydatna jest Rzeka Św. Wawrzyńca (2138 km), dostępna dla statków oceanicznych. Jeziora występują głównie wczęści pn., głównie polodowcowe (Wielkie Jezioro Niewolnicze, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie). Lodowcowo-tektoniczne jeziora środkowej części kontynentu (Górne, Huron, Michigan, Ontario, Erie) tworzą łącznie największy zbiornik wody słodkiej na świecie. Lodowce zajmują ok. 8% ogólnej pow., zczego lądolód grenlandzki ok. 1650 tys. km2 przy średniej grubości 1400 m. Strefowy układ roślinności wA. P. jest częściowo zakłócony południkowym przebiegiem Kordylierów, na pn. występuje tundra składająca się zmchów, porostów oraz rzadkich krzewów; na pd. od niej - tajga, siedlisko lasów iglastych, przechodzących wlasy mieszane, anastępnie wliściaste; na równinach środkowych - stepy (prerie); wpd. wewnętrznej części Kordylierów - półpustynie ipustynie; na pd. kontynentu lasy wiecznie zielone. Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirgiński, niedźwiedzie, bizony.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama