Reklama

odwzorowanie kartograficzne

przekształcenie wmatematyczny sposób powierzchni elipsoidy obrotowej na płaszczyznę, dokonywane wtrakcie tworzenia map. Wyróżnia się 4 grupy o. k.: płaszczyznowe (azymutalne), walcowe, stożkowe iumowne (Rys. 47). Trzy pierwsze rodzaje można otrzymać poprzez rzutowanie siatki geograficznej na płaszczyznę, ścianę walca albo stożka; czwarty rodzaj powstaje wyłącznie na podstawie obliczeń. Wskutek tego powstają odpowiednie siatki kartograficzne: płaszczyznowe, walcowe, stożkowe iumowne. Każde o. k. może być wpołożeniu normalnym, poprzecznym albo ukośnym. Położenie normalne oznacza, że oś Ziemi jest prostopadła do płaszczyzny lub pokrywa się zosią walca albo stożka; wpołożeniu poprzecznym oś Ziemi jest równoległa do płaszczyzny iprostopadła do osi walca albo stożka; położenie ukośne oznacza, że oś Ziemi jest pomiędzy wymienionymi położeniami. Powierzchnia o. k. może być styczna do Ziemi ( globusa), dla zmniejszenia zniekształceń przecinać ją (o. k. sieczne) lub być od niej oddalona (o. k. odległe). Wo. k. promienie rzutowania mogą wychodzić zróżnych punktów: jeśli wychodzą ze środka Ziemi (globusa) mówi się orzucie centralnym (gnomonicznym), jeśli zpunktu przeciwległego wstosunku do punktu styczności, to orzucie stereograficznym, ajeśli biegną równolegle znieskończoności, to orzucie ortograficznym. Ponieważ powierzchni Ziemi nie można przedstawić na płaszczyźnie wiernie, każda siatka zawiera zniekształcenia dotyczące odległości, powierzchni

Reklama

bądź kształtów. Tylko jedną ztych cech można przedstawić wiernie kosztem pozostałych, stąd podział na o. k. wiernokątne (równokątne), wiernopowierzchniowe (równopowierzchniowe, równopolowe) io. wiernoodległościowe (równoodległościowe). O. k. płaszczyznowe służą najlepiej prezentacji okolic podbiegunowych. O. k. stożkowe wykorzystuje się najczęściej do przedstawienia obszarów średnich szerokości geograficznych. O. k. walcowe pokazują zwykle całą Ziemię lub okolice równika. Najczęściej wykorzystywanym o. k. walcowym jest równokątne odwzorowanie Merkatora, którego najważniejszą cechą jest to, że loksodromy, czyli linie przecinające południki pod stałym kątem są na mapie liniami prostymi, co znakomicie ułatwia nawigację morską ilotniczą. Watlasach szkolnych do przedstawiania całej Ziemi służy o. k. umowne Mollweidego, ze względu na jego wiernopowierzchniowość.

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama